تجربه خرماچینی از بالای نخل؛ خاطره‌ای با کام شیرین!
فصل، فصل «خرماپزان» است. چرخ طبیعت می‌چرخد و میوه نخل می‌پزد و ما به تجربه‌ای با کام شیرین می‌رسیم. می‌رویم که خرماچینی کنیم!
گرمای خورشید امیدوارانه به جان این میوه‌های نخل، ذره‌ذره رخنه کرده و طعم‌شان را از گس تا شیرین، به بلوغ رسانده است. در طول مسیر، هر طعمش با یک رنگ و ظاهر خاص خود را نشان می‌دهد که ذایقه‌های متنوعی را برای امتحان کردن و چشیدن به خود می‌کشاند.
خرماچینی، آیین چند هزارساله ما و یکی از قدیمی‌ترین آیین‌های کشت‌گری باقیمانده از ایران باستان است؛ میراث ارزشمندی که با سنت و تاریخ اهالی منطقه پیوند خورده و بخش مهمی از فرهنگ غنی آنها شده است.
حالا که دو سال از ثبت ملی آیین رطب‌چینی بوشهر می‌گذرد، در فصل خرماپزان، تجربه خرماچینی جاباما، جایی است که شما را به این حال و هوای متفاوت و جذاب می‌برد.
از بالای درخت نخل که عضوی از خانواده است!
در میان جریان زندگی، ساکنان جنوب، نخل را از ميراث ارزشمند بعد از خود و شجره وفادارشان در نظر می‌گیرند. اهميت این درخت بااصل و نسب از گذشته‌های دور آن‌قدر در فرهنگ غنی و ادبيات شفاهی مردم این منطقه تنیده شده که اغراق نيست اگر به نخل، نفر می‌گویند و ارزشش را با انسان برابر می‌دانند.
اهالی از همه اعضای تن نخل استفاده می‌کنند، شیره، میوه، برگ، هسته، عرق گیاهی و حتی پنیر در دل نخل هم قابل مصرف است.
احمد، از اهالی روستای چهاربرج آبپخش در استان بوشهر برای ما قصه‌ها، روایت‌ها و سرگذشت جاری و جذاب این نخلستان‌ها را تعریف می‌کند.
نخیلات آبپخش و دشتستان از دنیای باستانی هخامنشیان با وسعت خیلی کمتری وجود داشته است. از زمان پهلوی اول، این نخلستان‌ها با ایجاد اداره آبیاری ساخت شبکه آبیاری و زهکشی توسعه پیدا کرده تا به نسل امروز رسیده است.
داستان زایمان درخت خرما!
پای حرف‌های احمد که بنشینید خسته نمی‌شوید. مثلا یکی از ماجراهای جالبش داستان تولد خرما است؛ از زمانی که نخل ماده بار می‌دهد و به اصطلاح می‌زاید. می‌گوید اگر بار دادن نخل جوان طول بکشد، کشاورز به طور نمادین او را تهدید به کشتن می‌کند! کار، گاهی به اینجا می‌رسد که حتی برای القای حس عمیق‌تر، چند برگش را با اره می‌بُرد. این میان، فردی به صورت نمایشی میان نخل و صاحبش میانجی‌گری می‌کند که گناه نخل بخشیده شود و برای باروری نخل از او مهلت می‌گیرد.
کشاورزان این کار را می‌کنند چون معتقدند که درختان کاملا آگاه و هوشیارند و با این تهدید، می‌ترسند و باری را که لازم است به ثمر می‌رسانند. یا ماجرای جالب دیگر شنیدن داستان کسانی است که نگاه عاشقانه به نخل‌ها دارند و سال‌ها با آنها زندگی می‌کنند و حتی گاهی با این درخت محبوب‌شان پیوند دوستی و ازدواج می‌بندند و زندگی خود را وقف آن می‌کنند.
عمیق شدن در زندگی روستایی و محلی احمد و خانواده دوست‌داشتنی‌اش بخشی از سفر کم‌شتابی (slow tourism) است که ارزش تجربه کردن دارد. در این تجربه آن فضای توریستی و پرشتاب بازدید وجود ندارد و می‌توانید لحظه‌هایی را برای خودتان بسازید که با اهالی محلی تعامل واقعی دارید.
عازم سفر بوشهر هستید؟ سراغ جایی مانند اقامتگاه سنتی ژرمانسیکا بوشهر بروید، خانه‌ای باصفا که در آن می‌توانید انواع غذای جنوبی را با دستپخت خانگی بچشید.
رطب می‌چینیم، چای می‌نوشیم و گپ می‌زنیم
از تجربه‌های بکر جنوب‌گردی می‌توان به خرما و رطب‌چینی اشاره کرد.
خرماچینی با احمد، به عنوان نخل‌بانی که مدت‌ها نخلستانش را تیمارداری کرده، قرار است تجربه‌ای منحصربه‌فرد و متفاوت باشد. تلالو خوشه‌های خرما زیر آفتاب و چشم‌انتظاری 7 ماهه تلاش و مراقبت، حس خیلی شیرین و لذت‌بخشی دارد.
دل نخل‌دارها، خانواده‌ها و اهالی روستا در آخر فصل «خرماپزون» خنک و سختی بالا و پایین رفتن از گُرز یا تنه نخل کم می‌شود. در این تجربه، رطب می‌چینیم، چای می‌نوشیم و پای گپ و گفت‌های اهالی می‌نشینیم.
چیدن پَنگ‌ها
همراه با احمد، پَنگ‌ها یا خوشه خرمای درخشان زیر آفتاب تموز جنوب خوب رسیده‌اند، چیدن و قصه‌های‌شان شنیدن دارد.
حالا که اواخر تابستان است، اگر به جنوب بروید، به مرحله چهارم و بلوغ کامل میوه رسیده‌اید. خرما پیش از رسیدن 3 مرحله دیگر را از سر گذرانده.
اول ظاهرش گرد، رنگش سبز و پوستش صاف است و تازه دارد در دلش قند آب می‌شود. بعد «خلال» یا «خارک» است که به رنگ زرد روشن، زرد تیره یا صورتی و بالاخره قرمز در می‌آید. مرتب به شیرینی می‌رود ولی به خاطر وجود تانَن، طعمش گس و کمی نامطلوب است که بعضی‌ها می‌پسندند.
چین‌های میوه که زیاد می‌شود، دیگر «رطب» شده‌اند که پوستش شفاف و رنگش به قهوه‌ای خیلی تیره تغییر پیدا می‌کند. در این مرحله، گوشت میوه کاملا نرم می‌شود و طعم گسش از بین می‌رود. و در مرحله خرما شدن، میوه مقدار زیادی آب خود را از دست می‌دهد، حسابی چین و چروک می‌خورد و شیرینی در دلش کامل می‌شود.
نخل و شما در دایره پَروَنگ
شما در تجربه خرماچینی با احمد فعالیت‌های کاملا متفاوتی را تجربه می‌کنید. برای بالا رفتن و چیدن محصول نخل باید چالاک باشید. هر رطب‌چین «پَروَنگ» مخصوص به خود را دارد که کمربند بافته شده بزرگی است از برگ‌های نخل که تنها به کمک آن می‌شود از نخل‌های بلند بالا رفت.
صبح زود احمد به شما یاد می‌دهد چطور قلاب یکی از سرهای پرونگ را دور نخل بچرخانید و دو سر را در پهلوی خودتان به هم وصل کنید. حالا نخل و شما در دایره محکم پرونگ چشم در چشم هم هستید.
باید به این کمربند اطمینان کنید و به آن تکیه دهید. پاهای‌تان را روی تاپول‌ها که همان برآمدگی‌های تنه درخت است، محک می‌گذارید و بالا می‌روید تا میوه‌ها را در تاج نخل ببینید.
آنجا میوه‌ها را به شیوه خاصی می‌چینید و در سبد یا ظرفی که به بالای نخل تا زیر تاج آویزان کرده‌اید، می‌ریزید و با طنابی آن را به پایین هدایت می‌کنید.
یک تجربه بیشتر از خرماچینی
تجربه شما با احمد خیلی بیشتر از رطب‌چینی و خرماچینی است.
در اینجا بعد از چیدن محصول، خرما و خودتان سوار یکه‌تازان نخلستان یعنی «خرگاری» می‌شوید که ناوگان بامزه‌ای برای حمل و نقل رطب‌چینان هستند.
بعد کنار احمد به شیوه‌هایی غیر از شستشو با آب، خرماها را پاک و تمیز می‌کنید.
بسته‌بندی خرما به‌شکل سنتی و دستی شما را حسابی به خودش مشغول می‌کند. در این میان ترجیح بر خرماهایی است که کلاهک‌شان جدا نشده باشد.
یکی دیگر از کارها، شیره‌گیری به شیوه سنتی است که با تمام مراحل جالبش آشنا می‌شوید. این شیره‌ها باب شیرین کردن خوردنی‌هایی مثل حلوا و یا ارده است که حتما تجربه‌اش می‌کنید.
شب‌های نخلستان
روزها هر نخل رسیدگی ویژه‌ی خودش را طلب می‌کند و اگر از بازی آفتاب و سایه لذت می‌برید، گردش میان نخیلات، تجربه منحصر به فردی را به شما نوید می‌دهد.
اما شب‌گردی در نخلستان و قدم زدن بین راهروهای بالابلندی درختان هم حس و حال کاملا رویایی دارد. بعد از خروج از اقامتگاه نخلستان گردی شبانه همراه با احمد می‌چسبد.
قدم‌زنان به نخل‌ها سر می‌زنید تا در حین گردش حواس‌مان به امنیت نخل و نخلستان هم باشد. سکوت‌شان آرامش‌بخش و حتی شنیدنی است، انگار نخل‌ها، خسته از فعالیت روزانه، همه به استراحت و خواب رفته‌اند.
ممکن است جایی آتشی به‌پا کنید و با چای و خرما و شنیدن قصه‌های شیرین محلی خرماکاران، دورهمی نگهبانی دهید.
احمد، جوانی از دل فرهنگ نخلستان
احمد مُغدانی نامش هم به نخل و مُغ پیوند خورده است. یک جوان 30 ساله اصیل از دل فرهنگ نخلستان است که در رشته پژوهشگری علوم اجتماعی تحصیل کرده. ۴ برادر و ۵ خواهر دارد و فرزند آخر خانواده است. زندگی‌اش در طبیعت و فرهنگ کم‌نظیر آنجا ریشه دارد.
۱۰ سال به‌خاطر مهاجرت و بعد هم کار و زندگی از بوم نخلستان جدا شد اما همیشه با خاطرات و حس و حال دوران کودکی و نوجوانی در نخلستان زندگی کرده و این دغدغه را داشته که ضمن حفظ محیط زیست گیاهی و جانوری نخلستان، فرهنگ و رسم و رسوم نخلستان را هم به همه بشناساند.
احمد شغل‌های مختلفی را طبق علاقه‌مندی‌اش تجربه کرده. در نهایت به شغل غالب مردم روستای‌شان، چهاربرج در آبپخش رسیده و به کشاورزی مشغول شده است. او مشغول تولید نشا است و با وجود سختی، جسارت کرده و سه سالی است که گلخانه زیبایی دارد و از آن کسب درآمد می‌کند.
احمد یکی دو سال است که خیلی اتفاقی با سفر و گردشگری آشنا شده. اولین بار با چند کوله‌گرد (بک‌پکر) اصفهانی طی بازدید از گنبد نمکی جاشک بوشهر همراه می‌شود. احمد با این فرهنگ سفر کاملا غریبه بوده. خودش بامزه تعریف می‌کند که تقریبا یک هفته طول کشید تا بتواند اصطلاح «بک‌پکری» را درست تلفظ کند چون خیلی با فرهنگ و زندگی روستایی‌اش بیگانه بوده. کنجکاوی‌‌اش گل می‌کند و می‌رود سراغ مطالعه انواع مختلف سبک سفر و با علاقه‌مندی تمام وارد عرصه گردشگری می‌شود. احمد دوست دارد ضمن جذب و تشویق نسل جدید با ایجاد ذوق و شوق در آنها، این زیبایی‌های فرهنگ و طبیعت نخلستان را به مردم ایران و جهان معرفی کند.
حالا غیر از گلخانه، صاحب نخلستان هم است و زندگی در آن برایش معنی دیگری پیدا کرده است. همراهی با احمد و نشستن پای داستان‌هایش این تجربه خرماچینی را به ویژه در جنوب و بوشهرگردی برای‌تان بسیار جذاب می‌کند.
رزرو یک سانس از تجربه خرماچینی در نخلستان‌های بوشهر با احمد
اگر این روزهای آخر تابستان و اوایل مهر به بوشهر آمدید و خواستید در تور یک یا چند روزه خودتان، حس و حال متفاوتی داشته باشید، تجربه خرماچینی با احمد و همراهی با زندگی روستایی‌اش را از دست ندهید. یادتان باشد فصل خرماچینی خیلی بلند نیست و مدت زیادی منتظر ما نمی‌ماند.
داستان این تجربه را می‌شود در این صفحه تجربه خرماچینی در نخلستان‌های بوشهر با احمد دید و همان‌جا رزرو را انجام داد. سانس‌های تجربه خرماچینی 5 شنبه‌ها است که از 24 شهریور رزرو و برگزاری آن شروع می‌شود و آخرین مهلتش 14 مهر است. خرماچینی با احمد حداقل 4 ساعت طول می‌کشد که می‌توانید همان‌جا یا در اقامتگاه‌های اطراف بوشهر شب بمانید. این تجربه، چالش فیزیکی زیادی ندارد و برای همه سن و سالی می‌تواند جذابیت داشته باشد. از امکانات خوشمزه این تجربه صبحانه محلی، نوشیدنی شربت خنک تارونه و آب است که اگر بیشتر از 4 ساعت ماندید از شما پذیرایی بیشتری می‌شود.
سانس مورد نظرتان را انتخاب و آن را رزرو کنید. مانند یک تور چند ساعته، می‌توانید تجربه خرماچینی را در سانس‌های اختصاصی خودتان رزرو کنید که بر اساس ساعت و تاریخ مورد نظرتان پیش می‌رود.
شماره تماس خود را وارد کنید تا میزبان ما با شما تماس بگیرد و هماهنگی‌های لازم را انجام دهد. احمد مغدانی با آن خلق و خوی صمیمی‌اش پذیرای شما است تا با هم تجربه‌ها و قصه‌های نو بسازید.
اجاره اقامتگاه در بوشهر
برای شرکت در تور خرماچینی با احمد ممکن است مسافر یا حتی بومی همان منطقه باشید. اگر مسافر هستید و به گشت شهر و روستا آمدید و یا دنبال جاهای تفریحی و دیدنی منطقه هستید، می‌توانید از اقامتگاه‌های متنوع جاباما در بوشهر استفاده و چند شب را اقامت کنید.
این اقامتگاه‌ها شامل انواع ویلا، سوییت و بومگردی است که برای گروه‌های یک‌نفره و چندنفره قابل اجاره و رزرو است. البته برای شرکت در تجربه خرماچینی رزرو اقامتگاه کاملا اختیاری است و می‌توانید جدای از تجربه‌ای که رزرو می‌کنید، قبل از شروع یا همزمان با آن، اقامت را هم رزرو کنید.
برای آنکه زندگی بومی بوشهر را با همه زیبایی‌هایش تجربه کنید، در این سفر سراغ اجاره اقامتگاه بوم گردی پیسو بوشهر بروید، خانه‌ای اصیل که در یک قدیمی دریاست!
"تجربه" جاباما چیست؟
تجربه جاباما، به نیاز گردشگرانی پاسخ می‌دهد که دنبال فعالیتی فراتر از تور یا سفر معمولی هستند و دوست دارند به دل فرهنگ و طبیعت محلی بروند، با اهالی محلی دم‌خور شوند و قصه‌های‌شان را بشنوند. شما در این تجربه‌ها مهمان بخش‌هایی از فرهنگ، سنت، هنر، مزه و فعالیت‌های هیجان‌انگیز و بکر دیگری هستید که هر اهل سفری را به خود جذب می‌کند.
این تجربه‌های بکر جاباما، با همراهی مردم محلی کاربلد و ماهری طراحی و میزبانی می‌شوند. بنابراین کمتر در دسترس هستند و معمولا در تور و سفرهای معمولی رخ نمی‌دهند. حالا این تجربه‌های جاباما، فهرست متنوعی دارند و قابل انتخاب و امتحان کردن هستند.
