راهنمای کامل سفر به قلعه رودخان
یکی از آثار تاریخی زیبا و مشهور شمال ایران «قلعه رودخان» است. قلعه رودخان که در استان گیلان و در فاصله پنجاه کیلومتری شهر رشت قرار گرفته است، هم پیشینه تاریخی جالبی دارد و هم طبیعت جذاب و مسحورکننده‌ای دارد. در این مقاله جاباما قصد داریم شما را بیشتر با این قلعه زیبا آشنا کنیم. اگر قصد سفر به گیلان زیبا را دارید دیدن این دژ را از دست ندهید. (البته اگر آماده هستید تا از هزار‌و‌ششصد پله بالا بروید.)
شمال ایران یکی از مقاصد گردشگری جذاب است که هر سال مهمان مسافران زیادی از سراسر کشور است. وقتی اسم «شمال» به میان می‌آید، همه به یاد دریا، جنگل و مناظر طبیعی این ناحیه از ایران می‌افتند.
اما شمال کشور فقط جنگل و دریا ندارد! اگر بخواهیم از بعد تاریخی نگاه کنیم، به آثار باستانی و تاریخی متنوعی می‌توان اشاره کرد که نشان از اصالت و هویت این منطقه دارد.
در این مقاله به بررسی این مطالب می‌پردازیم:
- قلعه رودخان چه پیشینه تاریخی دارد؟
- ساختمان‌های مهم قلعه کدام هستند؟
- چرا قلعه رودخان به این نام مشهور شده است؟
- قلعه رودخان چند پله دارد؟
- برای بازدید از قلعه با ماشین شخصی از چه مسیری باید بروید؟
- بازدید از قلعه رودخان در چه فصلی بهتر است؟
- شرایط بازدید از قلعه، هزینه تهیه بلیت و هزینه اقامت چه
وضعیتی دارد؟
تاریخچه قلعه رودخان
یکی از مشهورترین و مستحکم‌ترین قلعه‌های ایران قلعه رودخان است که در شمال کشور واقع شده است. این قلعه در سال 1830 میلادی توسط یک ایران‌شناس لهستانی به نام «الکساندر خودزکو» پیدا شد.
به اعتقاد تاریخ‌دان‌ها ساخت بنای قلعه رودخان به زمان سلسله ساسانیان و حمله اعراب به ایران برمی‌گردد. البته استحکام بالای این قلعه و همچنین موقعیت فوق‌العاده نظامی آن باعث شد تا در دوران سلجوقیان هم بازسازی شده و مورد استفاده اسماعیلیان الموت قرار بگیرد.
همچنین در زمان سلسله صفویان این قلعه تجدید بنا شد تا مورد استفاده «سلطان حسام‌الدین» فرمانروای «بیه‌پس» قرار بگیرد. او که از اطاعت صفویان سرپیچی کرده بود، قصد داشت از دژ قلعه رودخان برای دفاع و مبارزه استفاده کند. بر روی کتیبه‌ای که از سردر ورودی قلعه کشف شده و اکنون در موزه رشت نگهداری می‌شود نوشته شده است:
«این قلعه که به نام قلعه حسامی است نخستین
بار در سال نهصد و هجده تا سال نهصد و بیست و یک به امر سلطان حسام الدین بن امیره
دباج بن امیره علاء الدین اسحقی تجدیدبنا شد. این کتیبه را کمال الدین بن محمد
گیلانی نوشت. عبارات آن از خان احمد شیروانی و تحریر آن از ابن حسین الخراسانی است».
وجود رودخانه و جنگل‌های انبوه فراوان باعث شده است که این قلعه
موقعیت دفاعی و نظامی فوق‌العاده‌ای داشته باشد و در طول تاریخ مورد توجه قرار
بگیرد.
به دلیل ارزش تاریخی این بنا و اشیای تاریخی متعدد کشف شده در این محل، در سال 1350 شمسی قلعه رودخان در فهرست آثار تاریخی ملی ثبت و ماندگار شد.
معماری قلعه رودخان
یکی از دلایلی که این قلعه از نظر نظامی دارای اهمیت بوده و مورد توجه قرار می‌گرفته مصالح به کار رفته در ساختمان‌ها و نوع معماری آن است.
قلعه رودخان وسعتی برابر با 2.6 هکتار دارد. این قلعه روی دو قله ساخته شده است و ارتفاع آن بین 670 تا 715 متر از سطح دریا است. برج و باروهای آن طولی برابر با 1500 متر و ارتفاع 15 متر دارند.
آجر، سنگ، چوب، ملات، ساروج و آهک از جمله مصالحی هستند که در ساخت این بنا به کار رفته‌اند. استفاده از مصالح مستحکم در کنار موقعیت جغرافیایی خاص قلعه و همچنین نوع معماری، قلعه رودخان را به دژی نفوذناپذیر برای ارتش دشمن تبدیل کرده بود.
همانطور که گفتیم این قلعه روی دو قله مرتفع ساخته
شده است. به همین دلیل می‌توان قلعه را به سه بخش شرقی، غربی و میانی تقسیم کرد.
در بخش شرقی عمدتاً فعالیت‌های نظامی انجام می‌شد. بخش شرقی قلعه از ساختمان‌های مختلفی مثل زندان، در اضطراری، برج‌ها و واحدهای مسکونی تشکیل شده است.
قورخانه در این بخش از قلعه قرار دارد. این بخش محل زندگی و تمرین‌های نظامی سربازان بود. در بخش میانی قلعه هم دروازه اصلی قرار گرفته است.
اگر خواستید به جای یک سفر کوتاه در نزدیکی اینجا شب را سپری کنید، یکی از پیشنهادات ما اجاره اقامتگاه گوچین فومن است، یک خانه کاهگلی باصفا که دیدنش هم به شما آرامش می‌دهد!
در بخش غربی قلعه دروازه ورودی، آب انبار، سردخانه، شاه‌نشین و واحدهای مسکونی مختلف قرار گرفته‌اند. ارگ که ساختمانی دو طبقه و آجری است، محل زندگی فرمانروا و حرمسرای او بود و در این قسمت از قلعه قرار دارد.
شاه‌نشین در این بخش از قلعه قرار گرفته است که معماری خاص
آن به فرمانروا کمک می‌کرد در عین نفوذناپذیری، تمام قلعه را زیر نظر داشته باشد.
دیوارها و برج‌های دژ دارای شیارهای شیب‌داری هستند که برای ریختن مواد مذاب روی سر دشمنان و تیراندازی از آن‌ها استفاده می‌شد.
چرا قلعه رودخان؟
همانطور که گفتیم این قلعه در زمان‌های دور دژی مستحکم در
برابر نظامیان دشمن بوده و ارزش استراتژیک بالایی داشته است. دلیل اصلی آن هم وجود
جنگل‌های انبوه، ارتفاع و شیب زیاد و از همه مهم‌تر وجود رودی به نام «رخن» در
مجاورت آن است.
وجود رودخانه در نزدیکی این قلعه باعث می‌شد نظامیان دشمن به سختی بتوانند به قلعه نفوذ کنند. به همین دلیل این دژ زیبا در زبان محلی «قلعه رخن» نامگذاری شد. دلیل اینکه امروزه به آن قلعه رودخان گفته می‌شود، به دلیل همین مجاورت با رود است. در واقع «رخن» در زبان محلی مردم این منطقه به معنای رودخانه است.
البته این قلعه با نام‌های دیگری هم شناخته شده است. «قلعه سکسار» و «قلعه هزارپله» نام‌های دیگر آن هستند. همچنین به دلیل آنکه این قلعه برای سلطان حسام‌الدین تجدیدبنا شده بود به آن «قلعه حسامی» هم گفته می‌شد.
پله های قلعه رودخان: قبل از سفر یک همراه واقعی پیدا کنید.
این دژ استوار در ارتفاع بالایی قرار گرفته است و برای
رسیدن به آن باید از پله‌های زیادی عبور کنید. اما تازه وقتی به بالای آن می‌رسید
می‌فهمید بالا رفتن از آن همه پله ارزشش را داشته است.
اکثر مواقع این دژ در مه زیبایی فرو رفته است و وقتی از بالا به زیر پای خود نگاه می‌کنید چیزی جز زیبایی به چشمتان نمی‌آید. همچنین عبور رودخانه و وجود دستفروش‌های محلی در مسیر رسیدن به قلعه باعث شده است که بازدید از آن بسیار جذاب باشد.
یکی از اقامتگاه‌های جذاب فومن، اقامتگاه بوم گردی سوتکا است، سقف شیروانی، دیوارهای خوشرنگ، آرامش خانه و عطر غذاهای محلی آن، شما را مجذوب خود می‌کند.
به قلعه رودخان «قلعه هزارپله» هم
گفته می‌شود. دلیل این نامگذاری وجود پله‌های فراوان برای دسترسی به آن بوده است.
در گذشته این قلعه حدود 930 پله داشته است.
البته اکنون برای رسیدن به این قلعه پله‌های جدیدی ساخته
شده است که در حدود 1620 تا هستند. ساخت این پله‌ها از سال 1378 آغاز شد و در سال
1388 به بهره‌برداری رسید.
بنابراین اگر عزم خود را جزم کرده‌اید که این قلعه را فتح کنید بهتر است همراهانی را انتخاب کنید که بتوانند پا به پای شما در مسیر قدم بگذارند.
راهنمای سفر به قلعه رودخان با ماشین شخصی
امکان ندارد به گیلان سفر کنید و محلی‌ها به شما پیشنهاد بازدید از دژ رودخان را ندهند. این بنای زیبا بالای روستای «رودخان» در فاصله 53 کیلومتری رشت، 30 کیلومتری شهر زیبای فومن و 45 کیلومتری ماسوله قرار گرفته است.
برای سفر به قلعه رودخان از مسیر آسفالت، باید از رشت به فومن بروید و از آنجا وارد جاده فومن به قلعه رودخان شوید. از روستاهای گشت، کردمحله، گشت رودخان، سیاه‌کش، گوراب پس، ملسکام و سعیدآباد عبور کرده و به روستای قلعه رودخان برسید.
در طول مسیر و پیش از رسیدن به پله‌ها می‌توانید از بازار قلعه رودخان دیدن کنید. در این بازارغرفه‌های مختلفی وجود دارد که صنایع دستی، سوغاتی، غذاهای محلی، لواشک و آلوچه و چوب‌دستی‌های از جنس بامبو می‌فروشند.
بعد از رسیدن به پله‌ها باید یک مسیر 2 کیلومتری را پیاده‌روی
کنید تا به بالای قلعه برسید.
بهترین فصل سفر به قلعه رودخان چیست؟
جاذبه‌های گردشگری در هر فصلی زیبایی خاص خودشان را دارند. قلعه
رودخان هم از این قاعده مستثنی نیست.
دیدن این قلعه در پاییز وقتی درختان لباس رنگارنگ بر تن کرده‌اند یا در فصل زمستان وقتی این دژ در میان برف خفته است برای هر طبیعت‌گردی وسوسه‌کننده است.
اما بهتر است بدانید که بهترین زمان سفر به قلعه رودخان
نیمه اول سال و به خصوص فصل بهار است.
در این فصول میزان بازدید از قلعه رودخان به بیشترین حد خود
می‌رسد. هوای معتدل این منطقه به ویژه در فصل بهار باعث می‌شود بسیاری این فصل را
برای سفر به قلعه رودخان انتخاب کنند.
قطعاً طبیعت زیبای این منطقه در فصل پاییز و زمستان هم حرف‌های
بسیاری برای گفتن دارد. به خصوص در پاییز که برگ‌ریزان است و دید بهتری خواهید
داشت.
اما در نظر داشته باشید که در پاییز و زمستان به دلیل
بارندگی، مسیر دسترسی گلی است و پله‌ها هم بسیار لغزنده هستند. ممکن است بعضی قسمت‌های
مسیر قابل دسترسی نباشند و به مشکل بخورید.
در نیمه دوم سال به دلیل کوتاه شدن روز، ساعات کاری مجموعه کم می‌شود و بازدید از آن چندان لطفی ندارد.
همچنین به علت اینکه تعداد بازدیدکننده‌ها کم می‌شود، خیلی از رستوران‌های محلی و غرفه‌های موجود در این منطقه فعالیت خود را تعطیل می‌کنند. در نتیجه برای اینکه بیشترین استفاده را از جذابیت‌های قلعه رودخان ببرید بهتر است در فصل مناسبی به آن سفر کنید.
شرایط سفر و بازدید از دژ رودخان
به دلیل وجود پله‌های زیاد در مسیر دسترسی به قلعه، بازدید
از آن برای سالمندان، کودکان و افرادی که دارای مشکلات جسمی هستند ممکن نیست.
برای بازدید از قلعه رودخان باید بلیت تهیه کنید که هزینه آن سه هزار و
پانصد تومان است. همچنین اگر با ماشین شخصی به این منطقه بروید باید هزینه پارکینگ را هم
پرداخت کنید که آن هم برابر با 10 هزار تومان است.
ساعت بازدید از مجموعه قلعه رودخان از 8 صبح تا 5:30 بعدازظهر است.
نکاتی که در بازدید از قلعه رودخان باید به آن‌ها توجه کنید
- از آنجا که این قلعه در ارتفاع بالایی قرار گرفته است و برای رسیدن به آن باید از پله‌های زیادی عبور کنید، سعی کنید حداقل وسایل را همراه خود ببرید. شاید کمی خوراکی، دوربین عکاسی، عصای کوهنوردی و پانچو برای روزهای بارانی تنها وسایلی باشند که شما لازم خواهید داشت.
- پیش از اینکه وارد مسیر شوید خوراکی مناسبی بخورید تا انرژی لازم را برای حدود یک ساعت و نیم پله‌نوردی داشته باشید.
- بهتر است برای بازدید از قلعه کفش مناسبی بپوشید تا در طول مسیر خسته نشوید.
- خرید چوب‌دستی‌های بامبو در ابتدای مسیر را به شما توصیه می‌کنیم. این چوب‌دستی‌ها به شما کمک می‌کنند تا در طول مسیر کمتر خسته شوید.
- قبل از شروع مسیر کمی پول نقد با خود داشته باشید تا اگر در طول مسیر برای تهیه غذا یا بلیت، کارتخوان در دسترس نبود پول نقد کافی داشته باشید.
هزینه های سفر و اقامت در قلعه رودخان چگونه است؟
توجه داشته باشید که برای بازدید از قلعه رودخان باید یک
روز کامل را اختصاص دهید. از فومن تا قلعه رودخان سی کیلومتر و از رشت تا قلعه
رودخان هم پنجاه‌و‌سه کیلومتر راه است.
اگر می‌خواهید با خیال راحت سفر کنید بهتر است محل اقامت خود را از قبل تعیین کنید. شما می‌توانید هم از اقامتگاه های رشت و فومن و هم از اقامتگاه‌هایی که در اطراف قلعه رودخان ساخته شده‌اند و فاصله کمی تا آن دارند استفاده کنید.
فقط کافی است با جستجو در جاباما لیست اقامتگاه‌های این منطقه را دریافت کنید و سفر خوبی را تجربه کنید.
سخن پایانی
در این مقاله شما را با یکی دیگر از جاذبه‌های گردشری ایران زیبا آشنا کردیم. شما هم اگر تجربه بازدید از این بنای زیبای تاریخی را دارید با ما به اشتراک بگذارید.
