چطور «سبز» دوستدار محیط زیست سفر کنیم و از آن لذت ببریم

هر گوشه‌اش داستانی دارد، هر گوشه‌اش خاطره‌ای جا گذاشته‌ایم از روزهای خوشمان، از شن‌های نرم ساحل خزر تا برگ‌های نم‌دار جنگل بلوط، شن‌های داغ کویر شهداد و قله‌‌های سرد و خشک زاگرس؛ زیبایی‌هایی که با سبک سفر دوستدار محیط زیست حفظ می‌شود.

ما اینجا از گوشه گوشه ایران حرف زده‌ایم و هر تکه از طبیعت زیبایش را معرفی کردیم. اما شاید وقتش رسیده که از خود طبیعت و محیط زیست بیشتر بگوییم، از چیزی که اگر چشمانت را ببندی و صدایش را بشنوی، می‌بینی که هر لحظه کمرنگ‌تر و دورتر می‌شود. ما امروز می‌خواهیم صدای او باشیم، پیش از آنکه از نفس بیفتد.

امروز روز جهانی محیط زیست است، روزی که قرار است یادمان بیندازد که چقدر خاطرات خوشمان را مدیون صدای موج دریا و پیچیدن باد لای شاخه درختان یا آرام خواندن یک گنجشک روی شاخه درختیم. شاید در روزهای کرونایی سفر کمتر باشد اما فرصت برای ساختن سفرهای دوستدار محیط زیست بیشتر است!

ما می‌دانیم اگر قانون طبیعت را رعایت کنیم، دیر یا زود دوران خانه‌نشینی به پایان می‌رسد و سفر سبز می‌شود!

چطور «سبز»، سفر کنیم؟

بعضی‌ها فکر می‌کنند «سبز» سفر کردن یا همان سفر دوستدار محیط زیست برایشان گران تمام می‌شود، اما حقیقت کاملا برعکس است! استفاده از روش‌های دوستدار محیط زیست در سفر، نه تنها در کوتاه مدت هزینه شما را کاهش می‌دهد بلکه در بلندمدت هم باعث می‌شود بتوانید سفرهای خاطره‌انگیز یا مقاصد مورد علاقه‌تان را بار دیگر تجربه کنید به جای آنکه در سفر دوم با ویرانه‌ای مواجه شوید.

ما در روز جهانی محیط زیست، می‌خواهیم از راه‌هایی برای داشتن سفری سبزتر بگوییم.

نکاتی برای کمپینگ دوستدار محیط زیست

اول برویم سراغ سفرهای کمپینگ که اگر به درستی انجام نشوند، می‌توانند محیط زیست را ویران کنند.

آتش را خاموش کنید

کمپینگ در دل جنگل یکی از جذاب‌ترین کارهایی است که می‌توانید در سفر خود انجام دهید. تجربه‌ای به یادماندنی از سپری کردن یک شب آرام در دامان طبیعت مهربان. در عین حال این تجربه نیازمند رعایت کردن چند نکته اساسی است. یکی از مهم‌ترین خطرهایی که در کمین شما و طبیعت است، خطر آتش‌سوی است.

روشن کردن آتش برای گرم شدن و یا پختن غذاها در حین کمینگ لازم است؛ اما باید توجه داشته باشید که بعد از تمام شدن کارتان حتماً آتش را خاموش کنید. سبزه‌ها و چوب‌هایی که روی زمین جنگل قرار دارند، قابلیت اشتعال فراوانی دارند.

روشن نگه داشتن آتش حتی اگر چند جرقه کوچک باشد، ممکن است به یک فاجعه بزرگ ختم شود. اگر شما هم دوستدار محیط زیست هستید و هدفتان از کمپینگ ارتباط برقرار کردن با جنگل و زیبایی‌هایش است، به شما توصیه می‌کنیم این نکات را بسیار جدی بگیرید؛ چراکه یک اشتباه کوچک می‌تواند خساراتی جبران‌ناپذیر به بار بیاورد.

اگر اهل کمپینگ هستید، درباره بهترین جاهای ایران برای چادر زدن بیشتر بخوانید.

آرامش طبیعت را برهم نزنید

سکوت و آرامش طبیعت یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن است که مردم را جذب خود می‌کند. یکی از راه‌های کمک به طبیعت سبزتر، حفظ همین آرامش است. حالا برای حفظ این آرامش باید چه کرد؟

شاید فکر کنید که فقط سکوت و صدای پایین تنها چیزهایی است که باید در حین بودن در طبیعت رعایت کنید. علاوه بر این نکات که بسیار هم مهم هستند، نکات دیگری نیز وجود دارد که باید رعایت شوند.

نکاتی مانند آهسته راه رفتن. وقتی در طبیعت قدم برمی‌دارید، حواستان باشد که آنچه زیر پای شماست بخشی از همین طبیعت است. پخش کردن آهنگ‌هایی با صدا و تن بلند که با ذات طبیعت همخوانی ندارد، می‌تواند برای آن آزاردهنده باشد. به طور کلی سعی کنیم در حین بودن در طبیعت، با آن مهربان باشیم.

اگر اهل سفر به جاهای بکر هستید، درباره زیباترین روستاهای ایران بیشتر بخوانید.

از غذای ارگانیک استفاده کنید

حتماً می‌دانید که در تولید غذاهای ارگانیک از هیچ مواد شیمیایی و یا کودهای مضر استفاده نمی‌شود. در حالت عادی برای تولید مواد غذایی، کشاورزان مجبورند برای تولید انبوه از کوهای شیمیایی استفاده کنند. این کودها علاوه بر فوایدی که در آسان کردن تولید دارند، از طرفی دیگر به طبیعت صدمه می‌زنند.

غذاهای ارگانیک اما شامل این قواعد نیستند. در تولید غذاهای ارگانیک، کشاورزان از هیچ کود یا ماده شیمیایی استفاده نمی‌کنند. همین نکته باعث می‌شود که از طبیعت حفاظت شود و به همین دلیل است که تولید غذاهای ارگانیک به صورت انبوه امکان‌پذیر نیست.

به شما به عنوان دوستدار محیط زیست، پیشنهاد می‌کنیم که برای کمک کردن به حفظ طبیعت یکتای کشورمان، تا جای ممکن از غذاهای ارگانیک استفاده کنید. امروزه، با رونق گرفتن بیشتر این محصولات، مرکزهای مشخصی برای ارائه این غذاهای در نظر گرفته شده‌اند.

با یک جست و جوی ساده می‌توانید این مراکز را پیدا کرده و از این به بعد برای خریدهای خود به آن‌ها سر بزنید.

با خوشمزه ترین غذاهای محلی ایرانی آشنا شوید.

زباله‌هایتان را بازیافت کنید

زباله‌ها هم به اندازه آتش برای طبیعت خطرناک هستند. در میان تمام انواع زباله‌ها، پلاستیک‌ها مدت زمان طولانی‌تری در طبیعت باقی می‌مانند تا تجزیه شوند. استفاده از کیسه‌های پلاستیکی و یا بطری‌های نوشیدنی در سفر، اجتناب‌ناپذیر است.

این اما به این معنی نیست که هیچ راهی برای جلوگیری از آسیب این زباله‌ها به طبیعت وجود ندارد. اولین و مهم‌ترین نکته‌ای که باید درباره زباله‌ها رعایت کنید این است که آن‌ها را در طیعت رها نکنید. همیشه حواستان باشد که یک کیسه بزرگ برای جمع کردن تمام زباله‌های خود داشته باشد که در نهایت همه آن‌ها را داخل سطل زباله بریزید. یکی دیگر از راه‌هایی که آسیب زباله‌ها به طبیعت را کمتر می‌کند، بازیافت آن‌ها است.

همه ما درباره بازیافت چیزهایی شنیده‌ایم. اولین قدم برای بازیافت زباله‌ها، جدا کردن انواع زباله‌ها است. در طول سفر حواستان باشد که کاغذ را با پوست میوه یکجا نریزید. شاید فکر کنید که خودتان امکان و شرایط بازیافت این زباله‌ها را ندارید و یا راهش را نمی‌دانید. برای این سؤال نیز راه حلی وجود دارد.

کافی است زباله‌های تفکیک‌شده خود را به مراکز بازیافت برسانید و از اینجا به بعد دیگر لازم نیست کاری انجام دهید. به همین راحتی یک قدم دیگر در راستای حفظ محیط زیست و سفر سبز برداشتید.

با وسیله نقلیه درست سفر کنید

اولین چیزی که باید در سفر خود درباره آن تصمیم بگیرید، وسیله نقلیه‌ای است که قرار است شما را به مقصد برساند. شاید با خود بگویید که وسیله نقلیه سفر چه ارتباطی به حفاظت از محیط زیست دارد؟

در اینجا باید مسأله آلودگی هوا و آلودگی‌های صوتی را به شما یادآوری کنیم.

برای سفرهای طولانی و مقاصدی مانند کیش که بردن خودروی خودتان به آن سخت و دشوار است، بهتر است هواپیما یا سایر وسایل نقلیه را انتخاب کنید.

اگر می‌خواهید به سفری کوتاه بروید و قرار است بلیت اتوبوس بخرید، به شما توصیه می‌کنیم که در انتخاب اتوبوس خود دقت کنید. اتوبوس‌های قدیمی که نسبت به تعمیر اگزوز خود اقدام نکرده‌اند، نقش بسیار زیادی در تولید آلودگی دارند.

بهتر است هنگام خرید بلیت، مطمئن باشید که قرار است سوار یک اتوبوس سالم و حافظ محیط زیست شوید.

این مورد درباره وسیله نقلیه خودتان نیز صدق می‌کند. حتماً می‌دانید که هر ۶ ماه یک بار باید نسیت به معاینه فنی خودروی خود اقدام کنید. این کار هم برای حفظ سلامت و امنیت شماست و هم از تولید آلودگی‌های بیش از حد جلوگیری می‌کند.

سفر کردن با قطار نیز می‌تواند انتخاب خوبی برای بسیاری از شهرها باشد. با انتخاب قطار به عنوان وسیله نقلیه سفر خود، هم در طول سفر در کنار خانواده یا دوستانتان هستید و اوقات خوشی را داخل کوپه سپری می‌کنید و هم باعث آلودگی هوا نشده‌اید.

اینجا درباره بهترین فهرست لوازم مسافرتی خودرو بیشتر بخوانید.

برای زباله‌هایتان برنامه‌ریزی داشته باشید

ما معمولا برای تمام وسایل داخل کوله و کیف سفرمان برنامه‌ای داریم، بطری آب، زیرانداز، وسایل غذا و ... اما گاهی فراموش می‌کنیم برای زباله‌هایمان هم برنامه‌ریزی کنیم!

گذاشتن یک کیسه زباله داخل ماشین یا در جیب کناری کوله‌پشتی‌تان، وزن زیادی به بار سفر اضافه نمی‌کند اما خوبی‌اش این است که در طول سفر دقیقا می‌دانید با زباله‌هایتان چه کار کنید.

بعد از پر شدن کیسه زباله آن را در یک سطل زباله مناسب بیندازید. سطل زباله مناسب یعنی جایی در شهر که می‌دانید زباله‌های آن به طور منظم خالی می‌شود و کیسه زباله شما از سطل بیرون نمی‌افتد، چون در این صورت طعمه حیوانات خواهد شد.

بطری آب و وسایل چند بار مصرف استفاده کنید

شاید استفاده از ظروف یک بار مصرف راحت‌تر باشد، اما هم پرهزینه‌تر است و هم نیازی به گفتن نیست که به محیط زیست آسیب می‌رساند. در پیک نیک‌ها و سفرها از وسایل چند بار مصرف مثل قاشق و چنگال فلزی، لیوان، بطری آب، بشقاب و سایر وسایل شخصی خودتان استفاده کنید. همیشه فرصت برای شستن آن‌ها پیدا خواهید کرد.

ظرف‌های یک بار مصرف گیاهی که اصولا با ذرت درست می‌شوند در نگاه اول جایگزین خوبی برای ظرف‌های پلاستیکی دورانداختنی هستند. اما توصیه می‌شود تا حد امکان از این ظرف‌ها هم کمتر استفاده شود، چراکه در تولید و بازیافت این ظرف‌ها (البته اگر واقعا فرایند بازیافتی رویشان انجام شود) انرژی و آب زیادی مصرف می‌شود.

علاوه بر همه این‌ها، سعی کنید در یک سفر دوستدار محیط زیست تا جای ممکن از حوله و دستمال پارچه‌ای چند بار مصرف استفاده کنید، تا به حال به این فکر کرده‌اید که در زندگی‌تان چند کیلو دستمال کاغذی در طبیعت جا گذاشته‌اید؟

از محلی‌ها خرید کنید

وقتی وارد بازار شلوغ ماهی فروشان رشت یا انزلی می‌شوید یا در دل بازارهای سنتی اصفهان و بندرعباس و هرمزگاه می‌چرخید، صدای همهمه آدم‌ها که با لهجه و گویش محلی‌شان یکدیگر را صدا می‌کنند، شور زندگی را در شما تازه می‌کند؛ جایی به دور از دود و ماشین، در قلب زندگی محلی.

اما این تنها مزیت خرید از بازارهای محلی نیست. معمولا غذاهایی که در این بازارها یا رستوران‌های محلی سرو می‌شود با کمترین ایجاد آلودگی تهیه شده است، نه حمل و نقل زیادی داشته و نه مواد نگهدارنده خاصی در آن‌ها به کار رفته است.

در کنار این، خرید از کسب و کارهای محلی و کوچک به اقتصاد آن منطقه کمک فراوانی می‌کند. ماهی‌گیران بومی جنوب، نسبت به کشتی‌های بزرگ ماهی‌گیری آسیب کمتری به محیط زیست می‌زنند و کسانی که صنایع دستی تولید می‌کنند، کسب و کارشان با طبیعت اطرافشان همخوانی بیشتری دارد.

حفظ و نگهداری از این صنایع و کسب و کارها، یعنی آسیب کمتر به اقتصادهای کوچک محلی و محیط زیست اطرافمان.

اگر راهی سفر به شمال ایران هستید، در این نوشته درباره بهترین سوغات شمال که به اقتصاد محلی روستاهای شمال ایران کمک می‌کند، بیشتر بخوانید.

به حیوانات غذا ندهید!

یادتان باشد که حیات وحش باید بتواند در همان محیط طبیعی خودش و بدون دخالت انسان‌ها، باقی بماند. همانطور که شکار باعث از بین رفتن آن‌ها می‌شود، غذا دادن به حیوانات رها و آزاد در طبیعت نیز باعث ایجاد وابستگی در آن‌ها می‌شود و در موارد بسیاری به حمله حیوانات منجر می‌شود. اگر حیوانی به شما حمله کند، به احتمال قوی این حیوان است که در مبارزه کشته خواهد شد.

پس بهترین راه برای حفظ حیات وحش در یک سفر دوستدار محیط زیست دور ایستادن و لذت بردن از آن با فاصله مطمئن است.

درباره اقامتگاهی به پهنای ایران بیشتر بخوانید.

در خانه‌های محلی اقامت کنید

خانه‌های محلی و اقامتگاه‌های بوم گردی معمولا با نیروی کار بومی اداره می‌شوند و در آن‌ها غذاهای ارگانیک محلی سرو می‌شود. ماندن در این خانه‌ها یعنی کمک به اقتصاد روستاها و شهرهای کوچکی که اگر شما نباشید، ممکن است مختل شوند.

مختل شدن این اقتصادها و کسب و کارهای کوچک که آسیب کمی هم به محیط زیست وارد می‌کند، یعنی جان گرفتن حرکت مردم روستایی به سمت شهرهای بزرگ و تجمع بیشتر در شهرها، رها شدن روستاها و پا گرفتن صنایع بزرگی که با فعالیت‌های گسترده‌شان قوانین محیط زیست را زیر پا می‌گذارند.

یادتان نرود که غذایی که در خانه‌های محلی می‌خورید و اقامتی که در این خانه‌ها دارید، با دست‌رنج مردم بومی است، آن‌ها که درخت زیادی قطع نمی‌کنند، شکار بی‌رویه ندارند و مانند هتل‌ها حجم بالای مواد شوینده را وارد آب و طبیعت نمی‌کنند.

این مطلب بخشی از توصیه‌هایی است که در مجله Forbes برای داشتن یک سفر سبز گفته شده است.

البته فهرست کارهایی یک سفر سبز و دوستدار محیط زیست را تضمین می‌کند، می‌تواند طولانی‌تر از این باشد، اما رعایت همین توصیه‌های کوچک و کم‌دردسر از بخش زیادی از آسیب به طبیعت دوروبرمان جلوگیری می‌کند.

شما چه توصیه‌های دیگری را دارید؟ از روز جهانی محیط زیست چه می‌دانید و چه راهکارهایی برای یک زندگی سبز و یک سفر سبز دارید؟

پاسخ به پرسش‌های متدوال درباره سفر دوستدار محیط زیست