میدان شهرداری رشت ، مظهر اولین‌های ایران
رشت به‌عنوان شهر اولین‌های ایران شناخته می‌شود. شهری که در آن اولین شهرداری و اولین کتابخانه ملی ایران ساخته شد. غیرممکن است به رشت سفر کرده باشید و برای بازدید میدان شهرداری رشت و قدم زدن میان بخش بزرگی از تاریخ این شهر وقت نگذارید. ساختمان‌هایی با معماری متفاوت، دیوارهای سفید و سقف‌های قرمز رنگ شما را مجذوب خود خواهند کرد. زمانی‌که باران ببارد، این منطقه حال و هوای دیگری دارد، صدای باران و صدای زنگ ساعت کاخ شهرداری با هم آمیخته شده و نوایی منحصربه‌فرد در گوش شما طنین‌انداز خواهد شد. پیشنهاد می‌کنیم حتماً شب میدان شهرداری را ببینید، رقص نورها و هوای خنک بهترین لحظه‌ها را برای شما خواهد ساخت.
میدان شهرداری رشت در قدیم
میدان شهرداری رشت تا پیش از اینکه توسط اداره بلدیه به‌عنوان محلی برای احداث ساختمان جدید شهرداری انتخاب شود، تپه‌ای بود که روی آن مقبره آقا سید جعفر قرار داشت. آغاز به کار ساخت این میدان و ساختمان‌های مهم اطراف آن از سال 1304 آغاز شد و تا سال 1320 ادامه داشت. در 16 سال ساختمان‌هایی چون کاخ شهرداری، هتل ایران و کتابخانه در میدان شهرداری رشت ساخته شد.
در میان تمامی ساختمان‌های ساخته شده در میدان شهرداری رشت، ساختمان شهرداری با آن ساعت زیبا به نمادی از شهر رشت تبدیل شد. این میدان که تقریباً در وسط شهر شهر رشت قرار دارد تماماً سنگفرش شده و تردد هرگونه وسیله نقلیه موتوری در این محوطه ممنوع است.
کاخ شهرداری یا عمارت شهرداری، هتل ایران، کتابخانه و اداره پست از جمله بناهای اصلی و مهم اطراف میدان شهرداری رشت هستند که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
ساختمان شهرداری میدان شهرداری رشت
ساختمان میدان شهرداری رشت الهام گرفته از معماری نئوکلاسیک اروپا و خصوصاً معماری سنت پیترزبورگ روسیه است که توسط یکی از معماران ارمنی-آلمانی مقیم رشت به‌نام آرتم سرداراف طراحی و مهندسی شده است. معمار سرداراف در آن زمان با حقوق ماهی 70 تومان به‌عنوان مهندس بلدیه رشت انتخاب شده بود و هر هفته گزارشی از پیشرفت ساخت ساختمان شهرداری ارائه می‌کرد.
جالب است بدانید که برج ساعت کنونی از ابتدا در مرکز ساختمان شهرداری قرار نداشت و در سال 1308 این نمای زیبا را روی برج دیده‌بانی ساختمان ساختند.
ساختمان شهرداری در حال حاضر دارای بخشی به‌عنوان موزه است و به همین دلیل نیز بخشی از امور شهرداری رشت به ساختمان دیگری منتقل شده است. البته کلنگ ساخت ساختمان جدید شهرداری در سال 1386 زده شد اما هنوز به بهره‌برداری نرسیده است. طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده، با اتمام فرآیند ساخت ساختمان جدید، اتاق‌های باقیمانده ساختمان شهرداری رشت نیز تخلیه شده و این ساختمان به‌طور کامل به موزه بلدیه یا موزه شهرداری و مرکز اسناد رشت تبدیل خواهد شد.
اگرچه در این مطلب تنها به میدان شهرداری پرداخته‌ایم، اگر در حال برنامه‌ریزی برای سفر به این شهر بی‌نظیر هستید، می‌توانید همه جاهای دیدنی رشت را در مطلبی کامل در مجله جاباما یکجا ببینید.
جاهای دیدنی میدان شهرداری رشت
همه ما مرکز استان گیلان را با میدان شهرداری رشت می‌شناسیم، ساختمانی با معماری متفاوت و خیره‌کننده که یادآور ذوق و هنرمندی معماران ایرانی است. در اطراف میدان شهرداری ساختمان‌های مهم دیگری نیز وجود دارند که هر کدام داستانی از روزهای پُرفرازونشیب برای گفتن خواهند داشت. کافی است در میانه میدان شهرداری رشت بایستید تا زیبایی‌های ساختمان شهرداری و ساختمان‌های اطراف، شما را به 100 سال پیش ببرد.
کاخ شهرداری رشت
عمارت شهرداری رشت که به آن کاخ شهرداری رشت نیز می‌گویند یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی میدان شهرداری است. طراحی ساختمان شهرداری رشت در سال 1286 و به دستور بلدیه وقت آغاز شد. شهرداری رشت تا پیش از اتمام ساختمان فعلی در ساختمانی در خوشتاریا مستقر بود. در سال 1288 با سرکوب جنبش میرزا کوچک خان جنگلی، نیروی انتظامی گیلان عهده‌دار اداره شهر رشت شد. در آن زمان، ریاست بلدیه، امری فرمایشی بود و پس از به ریاست رسیدن یاور محمود خان، دستور شروع احداث ساختمان جدید در شهرداری رشت صادر شد.
میدان شهرداری رشت که اکنون به یکی از مهم‌ترین مراکز استان تبدیل شده، زمانی تپه‌ای بود که روی آن مقبره آقا سید جعفر قرار داشت. جالب است بدانید که پس از اتمام مراحل ساخت ساختمان، مقبره‌ای برای آقا سید جعفر در نظر گرفته نشد.
کاخ شهرداری رشت در تاریخ 4 اردیبهشت سال 1305 مصادف با تاج‌گذاری پهلوی اول افتتاح شد. در اول تیرماه سال 1305 مطلبی در روزنامه پرورش درج شد که خبر از انتقال اداره بلدیه به ساختمانی جدید می‌داد. از آن زمان به بعد، ساختمان شهرداری و برج ساعت واقع شده در میدان شهرداری به مهم‌ترین نماد شهر رشت تبدیل شد و از آن زمان تاکنون به‌عنوان مقر شهرداری رشت شناخته می‌شود.
مقبره ابوجعفر
استاد ابوجعفر یکی از کسانی بود که اکثریت قوم گیلان را به دین اسلام دعوت کرد. سید ابوجعفر الثومی فقیه حنبلی مذهب و از سادات علوی بود که از شهر آمل به رشت آمد تا به تبلیغ دین اسلام بپردازد. مردم رشت سید ابوجعفر را استاد ابوجعفر می‌خواندند و پس از مرگش محله‌ای که در آن سکونت داشت به استاد سرا معروف شد که از محله‌های قدیمی شهر رشت است. پس از مرگ استاد ابوجعفر، پیکر وی در تپه‌ای به خاک سپرده شده که بعدها به میدان شهرداری رشت تبدیل شد.
اطراف مقبره سید ابوجعفر گورستان و باغ بزرگی بود که به گزارش اولین سفیر آمریکا در دوره ناصرالدین شاه قاجار یعنی ساموئل بنجامین دارای منظره‌ای زیبا بود. مزار این بزرگوار گنبد و گلدسته‌ای داشت و درختان چنار بسیاری در محوطه مقبره وجود داشتند. در صحن مقبره برجی آجری ساخته شده بود که بالای آن نقاره‌خانه‌ای وجود داشت که در زمان برآورده شدن حاجات به صدا در می‌آمد.
هتل ایران
فرآیند ساخت هتل ایران اندکی بعد از شروع ساخت ساختمان میدان شهرداری و در سال 1308 آغاز شد. ساخت این هتل که در ضلع شمالی میدان شهرداری قرار دارد حدود 6 سال به طول انجامید و در نهایت در سال 1314 به بهره‌برداری رسید. زیربنای هتل ایران رشت حدود 1800 مترمربع است و در کنار ساختمان شهرداری و ساختمان پست و تلگراف، بخشی از تاریخ این شهر را می‌سازد.
با پیروزی انقلاب اسلامی، هتل ایران مصادره و به بنیاد مستضعفان واگزار شد و این بنیاد در طی این سال‌ها استفاده‌های گوناگونی از این ساختمان داشت. اما با توجه به اهمیت بنای هتل ایران که در اصل یکی از عناصر مهم در شکل‌گیری هویت شهر رشت است، در سال 1377 سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری، ساختمان هتل ایران را از بنیاد مستضعفان خریداری کرد. اما متأسفانه تا سال 1386 هیچ‌گونه اقدامی توسط این سازمان برای مرمت و نگهداری ساختمان هتل ایران صورت نگرفت. در سال 1386 سازمان میراث فرهنگی بالاخره تصمیم بر رفع مشکلات فراوان بنا و مرمت آن گرفت و قرار شد به زودی به موزه و نمایشگاه تبدیل شود. هتل ایران رشت در تاریخ 25 اسفند سال 1379 به ثبت ملی رسیده است.
اداره پست میدان شهرداری رشت
کلنگ ساخت اداره پست میدان شهرداری در سال 1310 زده شد و در عرض دو سال این ساختمان به بهره‌برداری رسید. بنای ساختمان به دستور محمدحسین آیرم یکی از فرماندهان تیپ مستقل شمال ساخته شد. اداره پست در زمینی به مساحت 1930 متر مربع و در ضلع شمالی میدان احداث شده است. طبقه همکف و اول ساختمان اداره پست به شکل L ساخته شده و طبقه دوم نیز روی قسمت شرقی ساختمان قرار دارد. طبقه سوم این بنای تاریخی نیز کلاه فرنگی است. اداره پست رشت هر سال نمایشگاهی برگزار می‌کند که در آن سکه، پول و تمبرهای قدیمی به نمایش گذاشته می‌شود.
کتابخانه ملی رشت
کتابخانه ملی رشت که در ضلع غربی میدان شهرداری قرار گرفته، اولین کتابخانه ملی است که در ایران ساخته شده است. محمدعلی تربیت به‌عنوان رئیس اداره فرهنگ گیلان در سال 1306 ایده ساخت این کتابخانه را مطرح کرد. کلنگ ساخت بنای کتابخانه در سال 1306 در زمین اهدایی شهرداری رشت زده شد اما به دلیل کمبود بودجه، بهره‌برداری آن تا سال 1313 به طول انجامید. در 15 مهر سال 1313 مصادف با جشن هزاره حکیم ابولقاسم فردوسی، کتابخانه ملی رشت نیز افتتاح شد. بنای ساختمان کتابخانه نمونه‌ای از معماری اروپای شرقی است و به‌دلیل استفاده از مصالح باکیفیت، بنای آن همچنان مستحکم و پابرجاست.
یکی از وجوه تمایز این کتابخانه با دیگر کتابخانه‌های سراسر ایران این است که کتابخانه ملی رشت تنها کتابخانه مردمی در سراسر ایران است. به این مفهوم که این مرکز به هیچ‌وجه به دولت وابسته نیست و در نتیجه برای تأمین هزینه‌های جاری خود شامل حقوق کارمندان و هزینه‌های نگهداری و تعمیرات از اجاره مغازه‌هایی استفاده می‌کند که متعلق به این مجموعه هستند.
کتابخانه ملی رشت 150 هزار جلد کتاب چاپی و 1750 جلد کتاب خطی دارد. تعداد اعضای فعال این کتابخانه 20 هزار نفر است و روزانه حدود 1500 نفر از آن استفاده می‌کنند.
موزه میدان شهرداری و مرکز اداره اسناد
در یکصدمین سالگرد شهرداری رشت یعنی در سال 1386 و همزمان با آغاز به کار ساخت ساختمانی جدید برای شهرداری رشت، قرار شد بخشی از ساختمان شهرداری فعلی به موزه بلدیه و مرکز اسناد شهرداری رشت تبدیل شود.
در تیر ماه سال 1392 اجلاسی توسط مجمع مشورتی کلانشهرها صورت گرفت و قرار شد موزه بلدیه و مرکز اسناد شهرداری رشت در کاخ شهرداری رشت ایجاد شود. در این اجلاس برای تغییر کاربری هتل ایران نیز تصمیماتی اتخاذ شده و قرار شد این بنای تاریخی به موزه معاصر تبدیل شود. علاوه‌براین، اجلاس مجمع مشورتی کلانشهرها تصویب کرد که یکی از خانه‌های قدیمی شهر رشت یا عمارت کلاه فرنگی به موزه مشروطه گیلان تبدیل شود.
با توجه به اینکه ساختمان جدید شهرداری رشت هنوز آماده نشده است، فرآیند تبدیل کامل کاخ شهرداری به موزه بلدیه و مرکز اسناد رشت همچنان در دستور کار قرار دارد.
میدان شهرداری رشت در شب
به دلیل نورپردازی زیبای ساختمان‌های اطراف میدان شهرداری رشت، این میدان در شب جلوه‌ای خاص و غیرقابل وصف دارد. از طرفی هوا آنقدر دلپذیر است که ساعت‌های متمادی می‌خواهید روی سنگفرش‌های میدان قدم بگذارید و آوای خوش ساعت کاخ شهرداری را بشنوید. ساعت کاخ شهرداری در هر ساعت به تعداد عدد ساعت و در هر نیم ساعت یک زنگ می‌نوازد.
یکی از جاذبه‌های رشت در شب یا حتی روز چشیدن طعم و عطرهای ویژه این شهر است، مزه غذاهای شمالی در رشت یک مزه جدا از همه شمال است. پس اگر دلتان شب‌گردی در این میدان را خواست و بعد از آن یک غذای دلچسب، در این مطلب در مجله جاباما بهترین رستوران های رشت را معرفی کرده‌ایم.
هتل های نزدیک میدان شهرداری رشت
هتل‌های زیادی در نزدیکی میدان شهرداری احداث شده‌اند که می‌توانید برای اقامت از آن‌ها استفاده کنید. از جمله محبوب‌ترین و معتبرترین هتل‌های اطراف میدان شهرداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- هتل اردیبهشت، در فاصله 150 متری از میدان شهرداری
- مهمان‌پذیر کناره، در فاصله 350 متری از میدان شهرداری
- هتل کیوان، در فاصله 750 متری از میدان شهرداری
- هتل کادوس، در فاصله 3 کیلومتری از میدان شهرداری
- هتل شبستان، در فاصله 3.2 کیلومتری از میدان شهرداری
آدرس میدان شهرداری رشت
میدان شهرداری رشت درست در مرکز شهر رشت قرار دارد و برای دسترسی به آن می‌توانید از خیابان‌های علم‌الهدی، شریعتی و امام استفاده کنید.
میدان شهرداری رشت به‌عنوان مهم‌ترین بخش شهر رشت سال‌های سال است که با وجود ساختمان‌هایی منحصربه‌فرد با معماری متفاوت پذیرای گردشگران از سراسر ایران است. در این مقاله با ساختمان‌های مختلف اطراف میدان شهرداری و تاریخچه آن‌ها آشنا شدید. این بار که به رشت سفر کردید، سری به میدان شهرداری بزنید و از زیبایی‌های آن تصویرهایی جاودان تهیه کنید.
تا به حال به رشت سفر کرده‌اید؟ دیدنی‌های بی‌نظیر، ترکیبی از عطر و طعمی که جایی در ذهنتان تا ابد حک می‌شود و باران‌های ریز و هوای نمناکی که هوش از سرتان می‌برد. کنار همه این‌ها یک چیز را نمی‌توان از سفر به رشت حذف کرد، شب‌نشینی در میدان شهرداری رشت که پس از خواندن این مطلب حتما دلتنگ آن شده‌اید.
