همه چیز درباره بیستون کرمانشاه
بیستون نامی است که در اشعار عاشقانه فارسی، از سروده‌های نظامی گنجوی تا شعرای معاصر، بارها و بارها تکرار شده است. اگر چه بیستون مکانی تاریخی و یادگاری شکوهمند از گذشتگان است، اما در حین بازدید از آن، ناخودآگاه به یاد داستان بیستون کرمانشاه می‌افتید و به حس و حال عاشقانه فضا می‌اندیشید.
بیستون از شگفت‌انگیزترین مجموعه‌های تاریخی ایران است که در دل کوه قرار دارد. تقابل این کوه عظیم با دشت وسیع و زیبای پیرامون، تصویری بکر و چشم‌نواز را در مقابل دیدگان گردشگران قرار می‌دهد.
اهمیت این مجموعه تاریخی تا حدی است که از سال‌ها پیش، نامش در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده و هر سال، هزاران گردشگر از نقاط مختلف ایران و جهان برای تماشای شگفتی‌های آن به بیستون سفر می‌کنند.
احتمالاً می‌پرسید که بیستون در کدام استان قرار دارد؟ در پاسخ به این سؤال باید بگوییم که بیستون یکی از شهرهای استان کرمانشاه است که در فاصله ۳۰ کیلومتری مرکز آن قرار دارد. اگر در حال برنامه‌ریزی سفر به کرمانشاه هستید، حتماً بازدید از بیستون زیبا را در برنامه سفرتان قرار دهید.
محوطه تاریخی بیستون با وسعتی بیش از ۱۶۵۰ هکتار و ۳۶ هزار هکتار حریم، ده‌ها دیدنی شگفت‌انگیز تاریخی را در خود جای‌داده و یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های تاریخی کرمانشاه به‌حساب می‌آید.
این مقاله همه چیز درباره بیستون کرمانشاه را به شما معرفی می‌کند تا با جزئیات بیش‌تر این مجموعه و شگفتی‌های آن آشنا شوید. با ما در ادامه مطلب همراه باشید.
تاریخچه بیستون
بخش زیادی از رونق و آبادی بیستون به موقعیت جغرافیایی آن وابسته است. قرارگرفتن در مسیری پرتردد که محل عبور مداوم کاروان‌های تجاری مختلف بود، باعث شد تا روزبه‌روز بر رونق این منطقه افزوده شود.
البته قرن‌ها گذشت تا انسان‌ها توانستند به ارزش و اهمیت واقعی این منطقه پی ببرند. امروز مشخص شده که تاریخچه بیستون تنها محدود به مجموعه‌ای از کتیبه‌های باستانی متعلق به ساسانیان یا هخامنشیان نیست. این کوه از هزاران سال قبل، محل سکونت نخستین انسان‌هایی بوده که تصمیم گرفتند غارها را به‌عنوان خانه و کاشانه خود در نظر بگیرند.
تحقیقات باستان‌شناسی وسیعی در غارهای بکر این منطقه انجام شد و اشیای به‌دست‌آمده از آن‌ها، گواهی بر حضور انسان‌ها در ده‌ها هزار سال قبل بوده است.
سنگ بنای کاوش در بیستون از حدود دو قرن پیش و توسط یک دیپلمات انگلیسی گذاشته شد. او با بررسی کتیبه‌های ارزشمند موجود در بیستون و نسخه‌برداری از آن‌ها، امکان مطالعه و ترجمه کتیبه‌ها را فراهم کرد.
به‌هرحال محوطه تاریخی بیستون از دوران پارینه‌سنگی تا دوره قاجار و پهلوی دچار تغییراتی شده و حامل یادگاری‌هایی از هر یک از این دوره‌ها است. عظمت این کوه با دیواره‌ای به عرض پنج هزار متر، مثال‌زدنی است و مرتفع‌ترین دیواره ایران و پنجمین دیواره بلند دنیا به‌حساب می‌آید.
بخش‌های مختلف مجموعه تاریخی بیستون کرمانشاه
بیستون مجموعه‌ای بی‌نظیر از سنگ‌نگاره‌های ارزشمند، غارهای شگفت‌انگیز، جاذبه‌های تاریخی خاص و طبیعتی چشم‌نواز است که گشت‌وگذار در آن قطعاً بخش جذابی از سفر به کرمانشاه خواهد بود. در ادامه به معرفی چند مورد از مهم‌ترین بخش‌های مجموعه تاریخی بیستون و ویژگی‌های هر یک می‌پردازیم.
کتیبه و نقش برجسته داریوش
اولین و مهم‌ترین چیزی که توجه کاوشگران و محققان را به بیستون کرمانشاه جلب کرد، وجود کتیبه و نقش برجسته‌ای عظیم و منحصربه‌فرد بود. این کتیبه که به داریوش اول، پادشاه هخامنشی منسوب است، احتمالاً اولین و قدیمی‌ترین سنگ‌نوشته‌ای است که از حکمرانی ایرانیان وجود دارد.
نقش برجسته کنار این کتیبه هم تصویری از داریوش اول با ابعاد واقعی است که شمایل او را بعد از پیروزی در جنگ در کنار تصویری از اهورامزدا، بردیای دروغین، تعدادی اسیر و دو سرباز نشان می‌دهد.
سنگ‌نگاره مهرداد دوم
به جز کتیبه و نقش‌برجسته داریوش، آثار مشابه دیگری هم در مجموعه بیستون کرمانشاه وجود دارد که سنگ‌نگاره مهرداد دوم، از مهم‌ترین آن‌هاست. در سنگ نگاره این پادشاه ساسانی، تصویری از چهار فرمانده در کنار مهرداد دوم دیده می‌شود.
کتیبه‌ای هم در کنار این تصاویر وجود دارد. البته در زمان صفویان، بخشی از این سنگ‌نگاره تخریب و کتیبه‌ای به زبان ثلث بر روی آن حک شده است. این کتیبه که به نام کتیبه شیخ علی خان زنگنه معروف است، وقف‌نامه این حالک خیر کرمانشاه را روایت می‌کند.
نقش برجسته گودرز دوم
پس از پیروزی گودرز، پادشاه اشکانی، بر مهرداد دوم، تصویر برجسته‌ای از او با نیزه‌ای در دست بر روی سنگ حک شده که در حال حمله به مهرداد است. این تصویر اگرچه امروز کاملاً واضح و نمایان نیست، اما صحنه‌ای از پیروزی گودرز بر مهرداد را نشان می‌دهد.
پرستشگاه پارتی
در محوطه تاریخی بیستون، بقایایی از یک بنا متعلق به دوره اشکانیان وجود دارد که به نظر می‌رسد متعلق به یک پرستشگاه باشد. این مکان دارای ده پله و دو صفه است که بر روی یکی از صفه‌ها، نشانههایی از یک آتشدان مشاهده می‌شود.
البته اشیای باستانی و ظروف سفالی به‌دست‌آمده از کاوش‌های باستانی در بیستون نشانههایی از زندگی در دوره پارت‌ها را در این محوطه تاریخی اثبات می‌کند.
غارهای شگفت‌انگیز بیستون
در دل کوه عظیم و زیبای بیستون، چندین غار وجود دارد که به جز جذابیت طبیعی، اهمیت تاریخی آن‌ها هم موردتوجه گردشگران است. یکی از مهم‌ترین این غارها با نام غار شکارچیان، در بالای مجسمه هرکول قرار دارد.
این غار بر اساس تحقیقات انجام شده، از نخستین سکونتگاه‌های انسان‌ها بوده است. غار مردودر، خِر، مرآفتاب و مرتاریک نمونه‌های دیگری از غارهایی با کاربرد سکونتگاه برای انسان‌ها بوده‌اند که همه در محدوده بیستون قرار دارند.
وجود ابزارهای اولیه، استخوان شکار و حتی نمونه‌هایی از استخوان‌های انسان‌های دوره پارینه سنگی پیدا شده در این غارها، گواهی بر این ادعا هستند.
دژ مادی
در بخشی از محوطه تاریخی بیستون، بقایای برج و باروهای یک دژ باستانی پیدا شده که از اهمیت تاریخی زیادی برخوردار است. باستان‌شناسان می‌گویند این دژ همان مکان شکست‌خوردن گئومات مغ (بردیای دروغین) از داریوش است که تصویر آن به‌صورت نقش‌برجسته در بیستون حک شده است.
ظروف سفالی و سنجاق‌سینه برنزی کشف شده طی کاوش‌های این دژ، شباهت زیادی به اشیای به‌دست‌آمده از دوره مادها هستند. به همین دلیل به نظر می‌رسد این دژ هم به این دوره تاریخی تعلق داشته باشد.
صخره فرهاد تراش
فرهاد تراش بخشی از کوه بیستون است که به شکلی خاص و عجیب تراش‌خورده است. این صخره تراش‌خورده حدود ۲۰۰ متر عرض و ۳۶ متر طول دارد و بر روی آن، آثاری از قلم‌های حجاری و حکاکی دیده می‌شود.
برخی از باستان‌شناسان علت ایجاد آن را آماده‌سازی دیواره توسط هخامنشیان برای ثبت یک واقعه تاریخی مهم می‌دانند. بعضی دیگر هم معتقدند که سنگ‌های این بخش کوه برای ساخت بناهای این مجموعه، استخراج شده است.
نظر گروهی دیگر هم بر این است که قرار بود یک شاه‌نشین عظیم در دوره ساسانیان در این مکان احداث شود که ناتمام مانده است. اما عاشقانه‌ترین روایت به تلاش‌های فرهاد برای رسیدن به آب در دل کوه بیستون برمی‌گردد که به معنی رسیدن به شیرین بوده است.
در واقع مهم‌ترین بخش داستان بیستون کرمانشاه به ماجرای عاشقانه شیرین و فرهاد گره‌خورده است. گفته می‌شود زمانی که فرهاد به آب دست می‌یابد، خبر مرگ شیرین به او می‌رسد. داستان این تراش عظیم در دل کوه هر چه باشد، امروز یکی از دیدنی‌های بیستون و از جاذبه‌های تاریخی کرمانشاه به‌حساب می‌آید.
مجسمه هرکول
شاید مشاهده مجسمه هرکول، یکی از اساطیر یونان باستان، در بیستون کرمانشاه عجیب به نظر برسد؛ اما باید بدانید این مجسمه که به شکلی هنرمندانه در دل کوه تراشیده شده، یکی از جذاب‌ترین بخش‌های مجموعه تاریخی بیستون کرمانشاه به‌حساب می‌آید.
با تحقیقات انجام شده بر مجسمه هرکول، مشخص شد که قدمت آن به دوره سلوکیان برمی‌گردد. مجسمه هرکول به‌عنوان نماد قدرت یونان، گویی تکیه بر کوه بیستون زده و یک پیاله در دست دارد. در قسمت پشت آن هم یک کتیبه به زبان یونان باستان حک شده است.
نکته جالب این است که سر مجسمه یک‌بار به سرقت رفته و در حال حاضر در گنجینه میراث‌فرهنگی محفوظ است؛ بنابراین سری که بر روی مجسمه می‌بینید، سری است که به‌عنوان جایگزین برای مجسمه هرکول ساخته‌اند.
کاروانسرای شاه عباسی
در پای کوه عظیم بیستون و در مقابل صخره فرهاد تراش، یک کاروانسرای زیبا و تاریخی وجود دارد که امروز به یکی از جذاب‌ترین اقامتگاه‌های کرمانشاه تبدیل شده است. گفته می‌شود این بنا در دوره صفویه ساخته شده و بر اساس کتیبه موجود در آن، شخص شاه عباس دستور ساخت آن را داده است.
این کاروانسرا به عنوان یک مکان امن و راحت برای اقامت کاروان‌های متعددی تجاری در این مسیر بسیار موردتوجه بوده است. البته در دوره قاجار هم بازسازی اساسی در آن صورت‌گرفته و به شکل امروزی درآمده است.
از چند سال پیش این بنای تاریخی ارزشمند به شکل یک هتل و کاروانسرای شیک و مجهز درآمده و آماده پذیرایی از گردشگران در سفر به کرمانشاه است.
پلهای تاریخی بیستون
پل خسرو و پل بیستون دو نمونه از پلهای تاریخی مجموعه بیستون هستند که بازدید از آن‌ها برای گردشگران جالب‌توجه است. از پل خسرو که یادگاری از دوره ساسانیان است، آثار کمی باقی‌مانده است. اما پل بیستون به دنبال تکمیل‌شدن در دوره ایلخانیان، صفویه و پهلوی، هنوز پابرجاست و شما می‌توانید در سفر به کرمانشاه از آن بازدید کنید.
سنگ بلاش
سنگ بلاش یکی از آثار دیدنی بیستون کرمانشاه است که به دوره اشکانیان تعلق دارد. در واقع این اثر، تصویر برجسته‌ای از بلاش، یکی از پادشاهان اشکانیان، با پیاله و آتشدان در دست است که بر روی یک سنگ بزرگ حک شده است. شما می‌توانید این تصویر را که در نزدیکی نقش گودرز قرار دارد، به‌راحتی مشاهده کنید.
سراب بیستون
بخش زیادی از ارزش تاریخی و اهمیت منطقه بیستون به وجود سرابی هزاران ساله در این منطقه بستگی دارد. وجود این سراب در دوران پارینه‌سنگی، احتمالاً اصلی‌ترین انگیزه انسان‌ها برای سکونت در کوه بیستون بوده است.
ایجاد نیایشگاه، دژ مادی و کتیبه‌ها و نقش‌‌برجسته‌های ارزشمند تاریخی هم نشان‌دهنده اهمیت این مکان در دوره‌های تاریخی مختلف بوده است.
کاروان‌هایی که از نقاط مختلف ایران به سمت عراق و بین‌النهرین در حرکت بودند، در کنار سراب بیستون توقف می‌کردند و همین موضوع باعث شکل‌گیری کاروانسراهایی در این ناحیه شد.
به‌طورکلی ازآنجاکه زندگی انسان‌ها در طول تاریخ به آب وابسته بوده، نقش و اهمیت این سراب ارزشمند را نمی‌‌توان نادیده گرفت. سراب بیستون آبی گوارا و بدون طعم و بو دارد و امروزه از آن برای آبیاری مزارع اطراف کوه بیستون استفاده می‌شود.
وجود درختان سرسبز و تنومندی که در اطراف سراب رشد کرده‌اند هم به طراوت و زیبایی این محوطه تاریخی کمک کرده است. شما می‌توانید پس از گشت‌وگذار در میان آثار تاریخی شگفت‌انگیز این مجموعه، در سایه‌سار خنک درختان و در جوار این سراب زیبا بنشینید و استراحت کنید.
نحوه دسترسی به بیستون کرمانشاه
از همدان که به سمت کرمانشاه می‌روید، حدود سی کیلومتر مانده به کرمانشاه و در سمت راست شما، تصویری عظیم و شگفت‌انگیز از کوه بیستون خودنمایی می‌کند. این کوه بی‌نظیر و تماشایی، نمادی از تاریخ و فرهنگ این سرزمین است که آثاری از دوره‌های متعدد تاریخی، از پارینه سنگی تا دوره پهلوی را در دل خود جای داده است.
مجموعه تاریخی بیستون در شهری به همین نام و در شهرستان هرسین قرار دارد. شما برای دسترسی به این مجموعه باید از شهر کرمانشاه به سمت شمال شرق آن و شهرستان هرسین حرکت کنید. پس از حدود نیم ساعت، به این مجموعه شگفت‌انگیز و تماشایی خواهید رسید.
ساعت بازدید از محوطه بیستون هر روز از ساعت ۸ صبح تا ۸ شب است. توصیه ما این است که حتماً یک روز از سفر به کرمانشاه را به بازدید از محوطه تاریخی بیستون اختصاص دهید تا بیش‌ازپیش با تاریخ این منطقه آشنا شوید.
شما می‌توانید با تاکسی یا خودروی شخصی راهی این منطقه شوید و از گشت‌وگذار در آن حسابی لذت ببرید. در حال حاضر تورهایی از شهر کرمانشاه به مقصد بیستون وجود دارد که دسترسی شما به جاذبه‌های تاریخی این منطقه را مهیا کرده و اطلاعات خوبی درباره آن‌ها در اختیار شما می‌گذارند.
بهترین زمان بازدید از بیستون کرمانشاه
محوطه تاریخی بیستون در نزدیکی شهر بیستون واقع شده و محیطی دنج و باصفا دارد. برخورداری از فضای کوهستانی در مقابل دشتی وسیع و سرسبز، سراب بیستون و درختان متراکمی که در اطراف آن قرار دارند، بیستون را به یک فضای عالی برای گشت‌وگذار تبدیل کرده است.
شما می‌توانید در تمام طول سال این منطقه را برای بازدید انتخاب کنید و از دیدنی‌های تاریخی و طبیعت زیبای آن لذت ببرید. بااین‌حال بعضی از فصل‌ها مثل پاییز و بهار برای این کار مناسب‌تر است.
در بهار طبیعت، آثار تاریخی متعدد این مجموعه در میان دشت‌های سرسبز و زیبا همچون نگینی می‌درخشند و توجه گردشگران را به خود جلب می‌کند. سراب بیستون که در این فصل معمولاً پرآب است، طراوت بی‌نظیری به محوطه می‌بخشد.
هوای خنک و آفتاب ملایم بهاری هم بر زیبایی و شکوه تاریخی مجموعه می‌افزاید. مشابه همین حس و حال در فصل پاییز هم در این محوطه در جریان است. با این تفاوت که این بار طبیعت اطرافتان با رنگ‌های مختلف قرمز و زرد و نارنجی رنگ‌آمیزی شده و جلوه منحصربه‌فردی از زیبایی طبیعت را در معرض دیدگان شما قرار می‌دهد.
در بهار و پاییز شما می‌توانید به‌راحتی در طول روز و حتی حوالی ظهر به گشت‌وگذار در میان آثار تاریخی مجموعه بپردازید یا صخره‌نوردی کنید.
روزهای بلند تابستان و گرمای هوا ممکن است گردش در این محوطه زیبا را کمی دشوار کند. به همین دلیل توصیه می‌شود برای بهره‌مندی از دیدنی‌های طبیعی و تاریخی بیستون در فصل تابستان، ساعت‌های ابتدایی روز یا حوالی غروب آفتاب را برای بازدید از آن انتخاب کنید.
در فصل زمستان هم اگر خبری از باران و برف نباشد، گشت‌وگذار در این محوطه دلپذیر خواهد بود. به‌ویژه این که آفتاب کم‌رمق زمستانی، جلوه درخشانی از آثار باستانی این منطقه و شگفتی‌های آن را در معرض دید شما قرار می‌دهد.
بهترین روش اجاره اقامتگاه در کرمانشاه
بیستون کرمانشاه مجموعه‌ای بی‌نظیر و تاریخی در نزدیکی شهر کرمانشاه است. شما به‌سرعت می‌توانید خودتان را از کرمانشاه به بیستون برسانید و ساعت‌ها از گشت‌وگذار در محوطه و دیدنی‌های آن لذت ببرید.
بنابراین، این فرصت را خواهید داشت تا بازدید از بیستون را به‌عنوان بخشی از برنامه سفر به کرمانشاه در نظر بگیرید و بدون نیاز به اقامت در شهر بیستون، باهدف گردشی کوتاه و یک‌روزه به آن بروید.
البته هتل سنتی و اقامتگاه‌های خوبی در شهر بیستون برای اسکان مسافرانی که می‌خواهند در این شهر اقامت کنند هم وجود دارد. بااین‌حال بسیاری از مسافران، مرکز استان را برای اسکان انتخاب می‌کنند تا بتوانند به‌راحتی از جاهای دیدنی و روستاهای اطراف کرمانشاه هم در طول سفرشان بازدید کنند.
شما برای اجاره آنلاین اقامتگاه در کرمانشاه یا بیستون به پلتفرمی تخصصی و حرفه‌ای نیاز دارید تا بهترین اقامتگاه‌ها را به شما معرفی کند. جاباما یکی از این پلتفرم‌ها است که به شما امکان می‌دهد تا در سریع‌ترین زمان ممکن، به بهترین اقامتگاه‌های کرمانشاه دسترسی داشته باشید و از خدمات اجاره آنلاین اقامتگاه استفاده کنید.
در جاباما شما می‌توانید تنها با چند کلیک، تمامی اطلاعات موردنیاز درباره هر اقامتگاه، امکانات، موقعیت مکانی، هزینه و شرایط آن را پیدا کنید و پس از بررسی آن‌ها، بهترین اقامتگاه کرمانشاه را اجاره کنید.
سایت یا اپلیکیشن جاباما یک مسیر آسان و سریع دسترسی به انواع اقامتگاه‌های کرمانشاه را برای شما فراهم می‌کند. در این سامانه شما فرصت دارید با بررسی تصاویر باکیفیت و شناخت ویژگی‌ها و امکانات هر اقامتگاه، مناسب‌ترین آن‌ها را بر اساس نیاز خود پیدا کنید و به‌سرعت آن را رزرو کنید.
ازآنجاکه همه مراحل بررسی، انتخاب و اجاره اقامتگاه در جاباما به صورت آنلاین انجام می‌شود، تا حد زیادی در وقت و هزینه‌هایتان صرفه‌جویی خواهد شد. ضمناً در صورتی که سفرتان را لغو یا به زمان دیگری موکول کردید، می‌توانید تمام یا بخشی از هزینه پرداخت شده را پس بگیرید و برای سفر مجدد برنامه‌ریزی کنید.
پاسخ به سوالات متداول درباره همه چیز درباره بیستون کرمانشاه
