مراسم گلاب گیری کاشان کی برگزار می‌شود؟ + رسوم جالب گلاب گیری!
گلاب گیری کاشان یکی از زیباترین مراسم‌های آیینی کشور ما محسوب می‌شود که هرساله در اردیبهشت ماه برپا می‌شود.
با آمدن ماه اردیبهشت بسیاری از افراد خود را به کاشان می‌رسانند تا مراسم گلابگیری را از نزدیک تماشا کنند. در این روزها کوچه و پس‌کوچه‌های کاشان مملو از عطر گل محمدی می‌شود.
در این مقاله از جاباما قصد داریم تا شما را با مراسم گلابگیری کاشان آشنا کنیم. اگر تجربه حضور در این مراسم جذاب را ندارید، این مقاله را بادقت بخوانید.
مراسم گلابگیری کاشان را در چه ماهی ببینیم؟
اردیبهشت که می‌شود افراد زیادی به هوای عطر خوش باغ‌های گل محمدی به سمت کاشان روانه می‌شوند تا مراسم گلابگیری کاشان را از نزدیک تماشا کنند.
این مراسم آیینی از اواسط اردیبهشت آغاز و تا اواسط خرداد معمولاً ادامه پیدا می‌کند؛ البته چیدن گل‌ها و گلابگیری در روستاهای اطراف کاشان معمولاً تا آخر خرداد نیز ادامه دارد.
فصل بهار زمان مناسبی برای سفر به کاشان است و برای تماشای گلاب گیری می‌توانید در اردیبهشت به کاشان سفر کنید تا از عطر گل‌ها سرمست شوید.
مراسم گلاب گیری در چه شهرهایی برگزاری می‌شود؟
زمانی که صحبت از گلاب و مراسم گلاب گیری می‌شود، قبل از هر چیزی به یاد شهر قمصر کاشان می‌افتیم؛ اما این مراسم علاوه بر قمصر در شهرهای دیگری مثل نیاسر، برزک و روستاهای ون، سده، وادقان و… نیز برگزار می‌شود.
بسیاری از افراد قبل از شروع این مراسم می‌پرسند که برای گلاب گیری کجای کاشان برویم تا مرغوب‌ترین گلاب‌ها را تهیه کنیم؟
در پاسخ باید گفت مرغوب‌ترین گلاب کاشان در روستاهای وادقان و ون تولید می‌شود. این روستاها در فاصله 50 کیلومتری از شهر کاشان قرار گرفته‌اند و گلاب غلیظ‌‌تری نسبت به سایر مناطق تولید می‌کنند.
البته نباید فراموش کرد تمام گلاب‌هایی که در کاشان و مناطق اطراف آن تولید می‌شود مرغوب و باکیفیت هستند.
کاشان، قمصر، نیاسر و برزک معروف‌ترین جاهایی هستند که هرساله مراسم گلاب گیری را به جا می‌آورند. البته همان‌طور که اشاره شد، در این میان مردم قمصر کاشان، مشهورترین مراسم گلاب گیری را برگزار می‌کنند و همین مسئله سبب می‌شود گردشگران بسیاری به این شهر در فصل بهار بروند.
اگر در بهار به کاشان رفتید، یادتان نرود که دیدنی‌هایش کم نیست؛ مثلا خانه های تاریخی کاشان که اتفاقا در اردیبهشت غرق گل و زیبایی هستند.
جشنواره گلاب گیری قمصر
جشنواره گلاب گیری قمصر جذاب‌ترین مراسمی است که در اردیبهشت ماه برگزار می‌شود؛ لذت تماشای گلابگیری از نزدیک را به‌هیچ‌عنوان از دست ندهید. شهر قمصر را با گلاب مرغوبش می‌شناسند و ازاین‌جهت این شهر در اردیبهشت مملو از مسافرانی می‌شود که برای مراسم گلاب گیری کاشان به این منطقه می‌آیند.
اطراف قمصر، پر از باغ‌های گل سرخ است؛ اردیبهشت که می‌شود عطر گل و گلاب فضای شهر را عطرآگین می‌کند و قدم‌زدن در این شهر حال و هوای بی‌نظیری دارد.
درب تمام کارگاه‌های گلاب گیری به روی گردشگران باز است و مردم خونگرم و مهمان‌دوست قمصر با رویی گشاده، نحوه صحیح گلاب گیری را توضیح می‌دهند.
چطور به قمصر کاشان برویم؟
برای رفتن به قمصر می‌توانید با قطار و هواپیما خود را به کاشان برسانید و از آنجا با ماشین به شهر قمصر بروید. البته راه جذاب دیگری که برای رسیدن به قمصر وجود دارد، راه زمینی و مسافرت با ماشین شخصی و یا اتوبوس است.
برای رسیدن به این شهر باید خود را به کاشان برسانید و سپس از جاده قمصر - کاشان خود را به قمصر برسانید.
جشنواره گلاب گیری نیاسر
اگر به دنبال بهترین مکان گلاب گیری کاشان هستید، جشنواره گلاب گیری نیاسر یکی دیگر از جشنواره‌های معروف کاشان است.
این جشنواره یکی از بخش‌های اصلی مراسم گلاب گیری کاشان است که در روستای تاریخی نیاسر برپا می‌شود. هرساله از اواسط اردیبهشت‌ماه مراسم گلاب گیری در نیاسر برگزار می‌شود و گردشگران بسیاری را از اقصی‌نقاط کشور به‌سوی خود جذب می‌کند.
روستای باستانی نیاسر، یکی از بخش‌های تاریخی شهر کاشان است و حدود 20 کیلومتر با آن فاصله دارد.
چطور به نیاسر برویم؟
برای رسیدن به روستای نیاسر باید از جاده کاشان - نیاسر خود را به این روستای تاریخی برسانید.
جشنواره گلاب گیری در برزُک کاشان
برزُک در جنوب غربی کاشان در فاصله ۵۴ کیلومتری و در دامنه کوه‌های سر به فلک کشیده کرکس دره بزرگ و پهناوری وجود دارد به نام برزک که میزبان گردشگران در مراسم گلابگیری است.
جشنواره برزک کاشان یکی دیگر از جشنواره‌های معروف گلابگیری کاشان است که در اردیبهشت برگزار می‌شود.
چطور به برزک برویم؟
برای رفتن به برزک باید خود را از جاده کاشان - گلپایگان خود را به این منطقه زیبا برسانید.
تاریخچه گلاب گیری کاشان
برای آشنایی با تاریخچه گلاب گیری کاشان ابتدا باید تاریخچه پی‌بردن به خواص دارویی گل سرخ بپردازیم. ایرانیان، نخستین افرادی بودند که به خواص خوراکی و درمانی گل سرخ پی بردند.
طبق اسناد تاریخی به دست آمده، مبدأ تولید گلاب، در کشور ایران بوده است. گل محمدی یا گل سرخ یکی از گیاهان بومی ایران به شمار می‌رود و تا حدود 350 سال پیش غیر از ایران در منطقه دیگری نمی‌روییده است.
در دوره صفوی، گل سرخ به همراه دستگاه‌های ویژه گلاب گیری، از ایران به ترکیه، سوریه و بلغارستان صادر شده است.
در قرن هشت و نهم میلادی، گلاب یکی از مهم‌ترین کالاهای تجاری ایران بوده و از طریق جاده ابریشم به چین و هند صادر می‌شد.
ایرانیان اولین کسانی بودند که به روش تقطیر، از گل سرخ اسانس گلاب به دست آوردند و این روش را به جهانیان آموختند.
حالا که حرف از تاریخ کاشان شد، بد نیست سری هم بزنیم به باغ فین که تاریخی پر شادی و غم و فرازونشیب دارد!
ابن‌سینا یکی از بزرگ‌ترین دانشمندان ایرانی است که زمان زیادی از عمر خود را به تحقیق و بررسی استخراج اسانس‌ها به روش تقطیر صرف کرده است.
مبدأ اصلی تولید گلاب را استان فارس و شهر تاریخی گور و بخش میمند می‌دانند اما امروزه شهر کاشان قطب گلاب گیری جهان است و دو شهر قمصر و نیاسر بیشترین کارگاه‌های گلاب گیری را در خود جای داده‌اند.
تنها در بخش‌های قمصر، نیاسر، جوشقان و برزک در شهر کاشان مجموعاً بیشتر از 15 هزار تن گلاب سنگین تولید می‌شود و حجم زیادی از این تولیدات به خارج از کشور صادر می‌گردد.
حدود هفت هزار سال است که ایرانیان گل سرخ می‌کارند و آیین گلاب گیری در ایران قدمتی ۱۰۰۰ساله دارد.
در گذشته گلاب گیری تنها به شکل سنتی انجام می‌شد اما امروزه با پیشرفت علم و مکانیزه شدن ابزارآلات، علاوه بر شیوه سنتی، در روش گلاب گیری کاشان از شیوه صنعتی نیز استفاده می‌شود.
گلاب گیری در کاشان تقریباً به شکل سنتی اجرا می‌شود و تنها تغییراتی در جنس ابزارآلات انجام شده است.
آیین گلاب گیری کاشان
باتوجه‌به شواهد به دست آمده، مردمان این منطقه در کاشان 1000 سال است که آیین گلاب گیری را به جا می‌آورند و گلاب کاشان بهترین و مرغوب‌ترین گلاب در جهان به شمار می‌رود.
مراسم گلاب گیری کاشان از اواسط اردیبهشت شروع می‌شود و تا اواخر خرداد ادامه دارد. آیین گلابگیری کاشان یکی از آیین‌های معروف و زیبای کشور ما است؛ تماشای این آیین یکی از کارهایی است که می‌تواند شما را به وجد بیاورد.
معمولاً تولیدکنندگان گلاب، از اوایل اردیبهشت، چندهفته‌ای قبل از طلوع خورشید به گل‌چینی مشغول می‌شوند و روند تولید گلاب را برای گردشگران به نمایش می‌گذارند.
برای افرادی که عاشق این آیین هستند، این امکان نیز فراهم آمده که حتی روند چیدن گل‌ها را نیز تماشا کنند.
ابزار گلاب گیری کاشان
برای گلابگیری ابزارهای خاصی وجود دارد که در ادامه به معرفی آن‌ها پرداخته‌ایم:
- دیگ مسی که ظرفیتی بین 120 تا 150 لیتر دارد.
- تغار مسی که به عنوان درپوش دیگ به کار می‌رود.
- پارچ دسته‌دار از جنس مس که ظرفیتی حدود ۳۰ تا ۴۰ لیتر دارد و داخل آب سرد قرار می‌گیرد.
- چهار عدد نی کوچک توخالی که رابط بین دیگ و پارچ است.
- حوض آب و دستگاه حرارتی که زیر دیگ قرار می‌گیرد.
روش گلاب گیری در کاشان به‌صورت سنتی
برای گلابگیری به روش سنتی ابتدا دیگ مسی را روی حرارت قرار می‌دهند و تقریباً 30 کیلوگرم از گل‌های محمدی چیده شده را در داخل هر دیگ می‌ریزند و 80 لیتر آب به آن اضافه می‌کنند و بر روی آن درپوش مسی می‌گذارند و وزنه‌ای هم با هدف کنترل فشار به وجود آمده از بخار بر روی آن قرار می‌دهند و در نهایت با استفاده از مقداری پوشاننده مخصوص که معمولاً مخلوطی از تفاله گل و آرد نان است فاصله بین دیگ و درپوش مسی را پر می‌کنند. این کار باعث می‌شود که بخار کمتری هدر برود.
انواع گلاب کاشان
گلاب‌های کاشان انواع زیادی دارند که گلاب سنگین، گلاب سبک، گلاب دوآتشه، گلاب سه آتشه و گلاب پس آب معروف‌ترین آن‌ها هستند.
شما می‌توانید در فصل گلابگیری انواع مختلف گلاب‌های مرغوب را در شهر کاشان تهیه کنید. در ادامه به معرفی انواع گلاب کاشان پرداخته‌ایم.
گلاب سنگین
گلاب سنگین به دلیل غلظت خوب و کیفیت بالا مناسب‌ترین گلاب برای مصرف خانگی است و به عنوان گلاب ممتاز یا درجه یک شناخته می‌شود.
برای تهیه گلاب سنگین تقریباً 80 لیتر آب داخل دیگ مسی می‌ریزند و بعد از به جوش آمدن آن 30 تا 35 کیلوگرم گل سرخ به آن اضافه می‌کنند. با این روش 40 لیتر گلاب سنگین به دست می‌آید.
اگر برای خرید گلاب اعلا راهی کاشان شدید، سفرتان را با اقامت در یکی از این بهترین اقامتگاه های بوم گردی کاشان شیرین‌تر کنید.
گلاب سبک
گلاب سبک برای مصرف خانگی است و نسبت به گلاب سنگین یا درجه یک غلظت و عطر کمتری دارد.
برای تهیه گلاب سبک تقریباً 80 لیتر آب داخل دیگ مسی می‌ریزند و بعد از به جوش آمدن آن 10 تا 20 کیلوگرم گل سرخ به آن اضافه می‌کنند؛ با این روش 40 لیتر گلاب سبک به دست می‌آید.
گلاب دوآتشه
گلاب دو آتیشه کاشان یکی از انواع گلاب است که برای تولید آن به‌جای آب از گلاب استفاده می‌شود. به این شکل که گل‌های محمدی و گلاب را درون دیگ مسی می‌ریزند و فرایند تقطیر را انجام می‌دهند.
در واقع فرایند تقطیر دو بار انجام می‌شود. این نوع گلاب، غلظت بالایی دارد و ممکن است طعم تلخ و گس آن موردپسند همه نباشد.
گلاب سه آتشه
گلاب سه آتیشه به این شکل تولید می‌شود که گل‌های محمدی و گلاب دوآتشه را درون دیگ مسی می‌ریزند و فرایند تقطیر را انجام می‌دهند.
در واقع در این روش فرایند تقطیر سه بار انجام می‌شود. گلاب دو آتیشه و سه آتیشه معمولاً در مقدار کمتری تولید می‌شوند چون مصارف خاص‌تری دارند.
گلاب پس آب
درصورتی‌که بعد از عمل تقطیر و گلاب گیری دوباره روی تفاله‌های گل محمدی باقی‌مانده در دیگ، آب ریخته شود و عمل تقطیر مجدداً روی تفاله‌های گل انجام شود، گلابی رقیق به نام گلاب پساب تولید می‌شود که مسلماً کیفیت و عطر کمتری نسبت به سایر گلاب‌های تولید شده دارد.
بهترین نوع گلاب کاشان
بی‌شک یافتن بهترین نوع گلاب کاشان در تور گلابگیری کاشان دو روزه و تور یک‌روزه کاشان گلاب گیری یکی از کارهایی است که انجام می‌شود. راحت‌ترین راه برای شناسایی گلاب خالص، چشیدن آن است.
مقداری از گلاب را بچشید؛ اگر طعم گس و تلخی را احساس کردید آن گلاب خالص است البته باید به رنگ و شفافیت آن هم توجه شود.
گلاب خالص بی‌رنگ و شفاف است. میزان تلخی گلاب با خلوص آن رابطه مستقیم دارد.
برای پی‌بردن به اینکه گلاب موردنظر طبیعی است یا نه ابتدا آن را بچشید؛ سپس دو بار آب دهان خود را قورت دهید اگر باز هم تلخی گلاب را حس می‌کنید باید بدانید که گلاب شما طبیعی نیست و در تهیه آن از اسانس استفاده شده است.
روش تشخیص گلاب مرغوب چیست؟
برای تشخیص گلاب مرغوب ابتدا می‌توانید به شفافیت رنگ گلاب توجه کنید. در مرحله بعد با چشیدن طعم گلاب می‌توانید مرغوب بودن آن را متوجه شوید. اگر گلاب طعم گس و تلخی داشته باشد، یعنی از میزان خلوص بالایی برخوردار است.
بهترین فصل برای خرید گلاب کی است؟
بهترین فصل برای خرید گلاب فصل بهار و البته بعد از شروع مراسم گلاب گیری کاشان است. از اواسط اردیبهشت به بعد می‌توانید گلاب تازه تهیه کنید و از طعم و عطر بی‌نظیر آن هیجان‌زده شوید. پیشنهاد می‌کنیم در اردیبهشت به کاشان سفر کنید و در هنگام مراسم گلاب گیری، اقدام به خرید گلاب تازه کنید.
اگر اهل گل و شیرینی هستید، پس شاید خواندن این مطلب درباره اینکه خوشمزه ترین شیرینی های ایران را کجا می‌توانید پیدا کنید، کامتان را شیرین‌تر کند!
دیگر سوغات کاشان
کاشان علاوه بر گلاب، سوغات دیگری دارد که می‌توانید در سفر خود به این شهر تهیه کنید. عرقیات کاشان، باقلوا، غنچه گل محمدی، پشمک، کلوچه کاشانی، حاجی بادام، فرش، گلیم، جاجیم و ... از معروف‌ترین سوغات کاشان هستند که می‌توانید برای عزیزانتان از سفر کاشان سوغات ببرید.
درباره سوغات کاشان که فقط گل و گلاب نیست، بیشتر بخوانید.
اجاره اقامتگاه در کاشان برای شرکت در مراسم گلاب گیری
اجاره اقامتگاه در کاشان یکی از کارهای مهمی است که برای شرکت در مراسم گلاب گیری باید انجام دهید. باتوجه‌به شلوغ شدن این شهر در زمان برپایی جشنواره گلابگیری، اقامتگاه‌های این شهر نیز مملو از مسافران می‌شود.
بهتر است از حداقل دو هفته زودتر اقدام به رزرو اقامتگاه‌های موردنظر خود نمایید. برای اجاره بهترین اقامتگاه‌ها در کاشان برای شرکت در مراسم گلاب گیری به جاباما مراجعه کنید.
در این مقاله تلاش کردیم تا شما را با مراسم گلاب گیری کاشان آشنا کنیم. آیا تجربه شرکت در جشنواره گلابگیری کاشان را داشته‌اید؟ تجربیات خود را با ما و خوانندگان مجله جاباما به اشتراک بگذارید.
